اگر مدت زمان زیادی است که به حرم امام رضا (ع) نرفته‌اید، قطعا
شگفت‌زده خواهید شد، زیرا تغییرات بسیاری در حرم انجام شده و وسعت آن نسبت به سال‌های
گذشته چندین برابر شده است. آیا می‌دانستید تاریخچه‌ای جذاب در دل این حرم آرامش‌بخش
نهفته است؟ با این مقاله همراه باشید تا با ۱۰ مورد از عجایب حرم امام رضا (ع)
آشنا شوید.
حرم امام هشتم هر ساله مسلمانان زیادی از سراسر جهان برای زیارت
به ایران سفر می‌کنند. حرم امام رضا (ع) همیشه پر از سوال‌های تاریخی بوده است که
شاید خیلی‌ها اطلاعی ندارند؛ حرم امام رضا علاوه بر صحن‌ها، رواق‌ها و معماری‌های
پر از عجایب است که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت؛
اولین و با ارزش‌ترین سنگ مزار امام رضا
(ع)
اولین سنگ مزار علی بن موسی‌الرضا در سده ششم قمری ساخته شد
و از جنس مرمر است. ابعاد این سنگ مزار به طول ۴۰ و عرض ۳۰ سانتی‌متر بوده و به دلیل
قدمتی که دارد، بسیار با ارزش است. جالب است بدانید تاریخ ولادت و شهادت امام رضا
(ع) با خط کوفی بر روی این سنگ حک شده و هم‌اکنون در موزه حرم از آن نگهداری می‌شود.
دومین سنگ مزار امام رضا (ع) از جنس سنگ سفید مرمر آهکی
بوده و ابعاد آن ۶۰ در ۴۰ سانتی متر است. این سنگ هم‌اکنون بر روی مزار موجود در
سرداب قرار گرفته است.
سومین سنگ مزار امام هشتم شیعیان هم دارای ابعادی به طول ۲٫۲۰ و عرض ۱٫۱۰ بوده که در طبقه همکف حرم وجود
دارد. رنگ این سنگ مزار، سبز چمنی بوده و آن را همزمان با نصب ضریح پنجم حضرت در
سال ۱۳۷۹ در حرم قرار دادند.
مسجد بالاسر؛ قدیمی‌ترین مسجد حرم امام
رضا (ع)
اولین و قدیمی‌ترین بنای ساخته شده در حرم امام رضا (ع)،
مسجد بالاسر است که زائرین بسیار زیادی برای خواندن نماز و دعا وارد آن می‌شوند و
از اسرار حرم امام رضا (ع) است. تقریبا همه زائرین پس از زیارت حرم وارد این مسجد
می‌شوند، اما کمتر کسی نام آن را می‌داند. مسجد بالاسر دارای ابعادی به طول ۸ متر
و عرض ۴٫۵ متر بوده و ارتفاع آن حدود ۱۰ متر است. آزاره‌های این مسجد کهن از سنگ مرمر
ساخته شده و دیوار و سقف آن، کاشی‌کاری بسیار زیبایی دارد. مسجد بالاسر در سمت غرب
ضریح مطهر حضرت امام رضا (ع) قرار گرفته است.
یکی دیگر از مساجد قدیمی و زیبای حرم امام رضا (ع)، مسجد
گوهرشاد است. این مسجد از بناهای دوران تیموری در سده نهم هجری بوده و نام آن از
نام همسر شاهرخ تیموری (گوهرشاد بیگم) گرفته شده است. مسجد گوهرشاد در صحن جنوبی
حرم واقع شده و ساخت آن ۱۲ سال طول کشید. این مسجد تقریبا به شکل مربع بوده و هم‌اکنون
یکی از زیباترین مساجد حرم به حساب می‌آید. بازدید از شهر مقدس و زیبایی مشهد
همیشه آرامش‌بخش و لذت‌بخش است. این شهر به واسطه این‌که میزبان زائرها و
گردشگرهای بسیاری است، تنوع هتل زیادی هم دارد. در صورتی که تمایل دارید اقامت
خود در مشهد یا هر نقطه‌ای از ایران را پیش از سفرتان به شکل آنلاین قطعی شود،
برای رزرو هتل اینجا کلیک کنید.
اولین گنبد طلای حرم مطهر
اولین گنبد طلای حرم مطهر امام رضا (ع) در صحن بیرونی آن
قرار داشته و دارای دو پوشش است. پوشش اول آن، گنبدخانه حرم بوده که به آن قبه می‌گویند
و پوشش دوم که بر فراز آن قرار دارد، گنبد نام گرفته است. این گنبد در ابتدا با
آجرهای زرد رنگ ایرانی ساخته و پس از آن با کاشی تزیین شد، سپس شاه طهماسب صفوی در
سال ۹۳۲ هجری قمری، بدون آنکه تغییری در اصل بنا ایجاد کند، آن را با خشتهایی از
جنس طلا ساخت. جالب است بدانید که این گنبد بیش از ۲ قرن قدمت دارد.
نخستین ضریح ساخته شده برای امام رضا
یکی دیگر از عجایب حرم امام رضا (ع)، نخستین ضریح
ساخته شده بوده که قدمت بسیار زیادی دارد. این ضریح به دوران صفویه مربوط می‌شود و
از آن زمان تاکنون پنج ضریح برای امام هشتم ساخته و نصب شده است. اولین ضریح حرم
در دوران صفویه و در اواسط قرن دهم هجری قمری ساخته شد. جنس این ضریح از چوب، طلا
و نقره بوده و بسیار ارزشمند است.
پس از فرسوده شدن اولین ضریح حرم، در سال ۱۱۶۰ هجری قمری
نوه نادرشاه افشار به نام شاهرخ میرزا یک ضریح از جنس یاقوت و زمرد به نام نگین‌نشان
به حرم هدیه کرد. ضریح دوم امام هشتم هم‌اکنون در زیر ضریح چهارم حضرت و در سرداب
قرار دارد.
ضریح سوم مربوط به دوران فتحعلی شاه بوده و در سال ۱۲۳۸ هجری
قمری ساخته شد. ابعاد این ضریح ۳ در ۴ متر است و دارای ورقه‌های طلاکوبی شده می‌باشد.
همچنین ضریح سوم در سال ۱۳۳۸ به علت پوسیدگی پایه‌ها به موزه حرم مطهر انتقال داده
شد و هم اکنون هم برای مشاهده عموم در دسترس قرار دارد.
چهارمین ضریح حضرت امام رضا (ع) به نام ضریح طلا و نقره و
معروف به شیر و شکر در سال ۱۳۳۸ بر روی ضریح دوم نصب شد. در چهار گوشه ضریح، خوشه‌های
انگور از جنس طلا نصب شده بود و وظیفه تزیین آن را سیدابوالحسن حافظیان بر عهده
داشت. ضریح طلا و نقره به مدت ۴۱ سال بر روی مرقد مطهر امام رضا (ع) قرار گرفت و
در سال ۱۳۷۹ به موزه آستان قدس رضوی منتقل شد.
ضریح پنجم در طبقه همکف حرم قرار دارد و وزن آن ۱۲ تن است.
این ضریح از جنس فولاد و چوب گردو بوده و ساخت آن چیزی در حدود ۷ سال به طول انجامید.
علاوه بر زیارت حرم امام رضا (ع) بازدید از موزه آستان قدس رضوی که در جوار حرم
قرار دارد می‌تواند از جذابیت‌های سفر به مشهد باشد.
در صورتی که هدف اصلی شما برای سفر به مشهد زیارت از حرم
مطهر است، اصلا نگران اقامت خود نباشید. در شهر مشهد و نزدیکی حرم تعداد زیادی هتل متناسب با هر سلیقه و بودجه
وجود دارد که خدمات خوبی به گردشگران ارائه می‌دهند.
تاریخی‌ترین صحن‌های حرم مطهر
همانطور که گفته شد حرم مطهر رضوی دارای ۹ صحن بوده که تاریخی‌ترین
آن‌ها صحن‌های انقلاب و آزادی هستند، البته صحن انقلاب اسلامی، قدیمی‌ترین و
باشکوه‌ترین صحن حرم رضوی است. در بخش جنوبی صحن انقلاب اسلامی، پنجره فولاد امام
رضا (ع) قرار دارد که از فولاد و برنز ساخته شده است. مقبره مشاهیر و بزرگان و
سقاخانه معروف نادری هم در این صحن قرار دارند. بد نیست بدانید که صحن‌های جمهوری
اسلامی و قدس پس از انقلاب اسلامی در حرم بنا نهاده شدند.
کتابخانه‌‌ای با قدمت تاریخی
در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی حدود ۱۲ هزار و ۴۰۰ نسخه
کتاب‌های خطی، چاپ سنگی و چاپی در پیرامون امام رضا (ع) وجود دارد که قدمت برخی از
آن‌ها به ۱۲ قرن می‌رسد. این کتاب‌ها قدمت بالایی داشته و بسیار ارزشمند هستند.
قدمت ۱۲۰۰ ساله برخی از کتاب‌های موجود در این موزه از اسرار حرم امام رضا (ع) به
شمار می‌رود.
اولین مرمت‌کاری و کاشی‌کاری‌های حرم مطهر
در سال ۵۱۵ قمری، امیرعمادالدوله حرم مطهر را مرمت کرد و در
اوایل سده ششم قمری هم دختر خواهرزاده سلطان سنجر، آزاره‌های حرم را با بهترین کاشی
به نام سنجری تزیین کرد. جالب است بدانید که هنوز هم این کاشی‌کاری‌ها در حرم وجود
دارند. لازم به ذکر است که در اوایل سده هفتم قمری هم آزاره‌های حرم با کاشی‌های
ممتاز مورد تزیین قرار گرفت و در همان زمان دو محراب برای حرم ساخته شد که هم‌اکنون
در موزه آستان قدس رضوی قرار دارند.
مقبره‌های موجود در حرم رضوی
چهار آرامگاه مهم به نام‌های شیخ طبرسی، شیخ بهایی و شیخ حر
عاملی در حرم رضوی وجود دارد که در ادامه بیشتر راجع به آن‌ها توضیح خواهیم داد.
شیخ طبرسی
آرامگاه فضل بن حسن طبرسی مشهور به شیخ طبرسی در قسمت شمالی
حرم مطهر قرار دارد. بد نیست بدانید که لقب شیخ طبرسی امین‌الاسلام است.
شیخ بهایی
مقبره شیخ بهاءالدین عاملی معروف به شیخ بهایی در ضلع شمالی
صحن امام خمینی (ره) واقع شده و مساحت بنای رواق آن حدود ۱۰۲ مترمربع است.
شیخ حرعاملی
آرامگاه شیخ المحدثین محمد بن حسن معروف به شیخ حر عاملی در
شمال شرقی صحن انقلاب اسلامی قرار دارد و از دانشمندان شیعه است. جالب است بدانید
کتاب مشهور وسائل‌الشیعه مربوط به این دانشمند بزرگ است.
اگر شما هم جز کسانی هستید که به زیارت حرم مطهر و بازدید
از سایر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی مشهد به این شهر سفر می‌کنید، برای رزرو محل
اقامت خود می‌توانید به www.jabama.com مراجعه کنید.