صفحهی روانشناسی «مثبت زندگی» پایگاه خبری روزپلاس در گزارشی نوشت: یکی از مسائل مهم در روانشناسی، مباحث مربوط به ویژگی های شخصیتی و روانی افراد است . در این مطلب ، قصد داریم جزئیاتی از ویژگی های روانی و شخصیتی محمدرضا پهلوی را مورد بررسی قرار دهیم.
محمدرضا دوران کودکی را در فضایی که دیکتاتوری بر آن حاکم بود، گذراند. این مسئله، عامل مهمی در شکلگیری شخصیت او بود. خانوادهای که تابع اصول دیکتاتوری است معمولاً رشد کودکان را محدود میسازد. در محیط دیکتاتوری ترس و وحشت بر افراد غلبه دارد. شخصیت و تمایلات و احتیاجات کودک به هیچ وجه مورد توجه نیست. احتیاجات اساسی کودک درخانوادهای که وضع دیکتاتوری برقرار است، تأمین نمیشود. از محبت خبری نیست. کودک در چنین خانوادهای احساس امنیت نمیکند و وضع او همیشه متزلزل است. بزرگ شدن در محیط دیکتاتوری، تأثیرات مختلفی بر محمدرضا نهاد. میتوان گفت یکی از این تأثیرات، ایجاد عقده احساس کهتری در او بود. وی به منظور نفی احساس کهتری خود در برابر دیگران به جستجوی برتریطلبی بر میآید و این رفتار را به شکلهای مختلف از خود بروز میدهد.
یکی از اشکال دفاعی او در برابر این احساس کهتری در کودکی، آزار و اذیت همسالان خود در مدرسه بود. چنانچه فردوست در خاطرات خود میگوید: «محمدرضا در طی دوره شش ساله دبستان نظام در کلاس، به خصوص به شاگردان خیلی ظلم میکرد. به خصوص بعضیها را خیلی آزار میداد و هر روز نوبت یک نفر بود که آزار ببیند.( فردوست، حسین؛ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی؛ مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، صفحه 36).
وقتی محمدرضا شاه در مدرسه به سوئیس رفت ، تماما تلاش میکرد که با بزرگتر از خودش ارتباط برقرار کند ، دقیقا همان چیزی که در نتیجه إحساس حقارت در افراد پدید می آید ؛ آنقدر این ارتباط برای او مهم بود که برای اینکه بتوان دبا آنها به خوبی ارتباط برقرار کند روی پنجه خود می ایستاد تا قد خود را به آنها نزدیک کند ؛ تا آنجا که این حرکت، عادت محمدرضا شد بعدها که به سلطنت رسید، در فیلمها دیده میشد که با ژست خاصی روی پنجه بلند میشود و پاشنه پا را بالا میآورد.( فردوست، حسین؛ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی؛ مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، صفحه 40).