به گزارش روزپلاس، تغذیه سالم برای افزایش بهره‌وری و بهبود عملکرد کارکنان هر سازمان و شرکتی ضروری است و ناهار به عنوان مهم‌ترین وعده غذایی هر روزه بخش مهمی از این رژیم غذایی را تشکیل می‌دهد. در بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان ارائه غذای سازمانی یکی از مهم‌ترین عوامل جهت بهبود کسب و کار و افزایش رضایت کارکنان به شمار می‌رود. شرکت‌های ایرانی هم از این قاعده مستثنی نیستند. کم نیست تعداد شرکت‌ها و سازمان‌هایی که به منظور افزایش بهره‌وری کارکنان خود و در نهایت پیشرفت کسب‌وکار حق ناهار پرسنل را بخش مهمی از مزایای رفاهی و حتی حقوق مسلم آنها می‌دانند اما منظور از حق ناهار چیست؟ آیا در قوانین ایران چنین حقی به رسمیت شناخته شده است؟ بهره‌مندی از این حق چه شرایطی دارد؟ در ادامه، پاسخ این سؤالات را می‌خوانید.
حق ناهار چیست؟
حق ناهار به زبان ساده یعنی کارفرما مکلف است که ناهار کارکنانی که بیشتر وقت خود را صرف انجام امور کسب و کار او می‌کنند و فرصت کافی جهت تهیه غذای سالم و گرم را ندارند، فراهم کند. برخی از کارفرمایان کمک هزینه غذای کارکنان را پرداخت می‌کنند و بعضی دیگر ترجیح می‌دهند خودشان غذای گرم و با کیفیت را به کارکنان تحویل دهند تا دغدغه مهم آنها برای تهیه غذای هر روز را برطرف کنند.
ارائه ناهار شرکتی به کارکنان به عنوان یک مزیت شغلی باعث می‌شود که سلامت جسمی و روانی آنها تضمین شود. در نتیجه، بهتر از همیشه وظایف شغلی خود را انجام می‌دهند و همواره انرژی لازم برای سپری کردن روزهای پرمشغله را دارند.
نهار پرسنل از لحاظ قانون کار اجباری است؟
با اینکه همیشه از این مزیت شغلی به عنوان حق ناهار یاد می‌شود اما همه کارفرمایان موظف به ارائه ناهار به کارکنان خود نیستند. در واقع، آنچه معمولا با عنوان حق ناهار کارکنان شناخته می‌شود، در شرایط عادی یک مزیت شغلی است و در شرایط خاص و برای برخی از کارکنان حق محسوب می‌شود.
به طور کلی، مزایای شغلی به دو دسته مستمر و غیرمستمر یا خاص تقسیم می‌شوند. مزایای مستمر آن دسته از مزایای شغلی هستند که هر ماه هنگام محاسبه حقوق و دستمزد در نظر گرفته می‌شوند. در مقابل، مزایای خاص یا غیرمستمر به مزایایی گفته می‌شود که در برخی از مناسبت‌ها مانند ماه رمضان یا عید نوروز به کارکنان تعلق می‌گیرند. حق ناهار جزو مزایای دسته اول است، یعنی کارفرما هر ماه مبلغی را به عنوان کمک هزینه ناهار یا حق ناهار به حساب کارکنان واریز می‌کند یا به جای آن، ناهار سازمانی به کارکنان ارائه می‌دهد. این مزیت مستمر تنها در شرایطی به وظیفه قانونی کارفرما و حق کارگر تبدیل می‌شود و در حالت عادی ارائه آن اجباری نیست، یعنی شما به عنوان کارگر نمی‌توانید برای مطالبه حق ناهار علیه کارفرما شکایتی تنظیم کنید.
چه کسانی مشمول حق ناهار می‌شوند؟
محاسبه حق ناهار یا ارائه هزینه مواد غذایی یا ناهار کارکنان بر اساس قوانین و مقررات ایران به ویژه ماده ۱۵۱ قانون کار انجام می‌شود. درباره حق ناهار در قانون کار و این ماده می‌خوانیم: «در کارگاه‌هایی که برای مدت محدود به منظور انجام کاری معین (راه‌سازی و مانند آن) دور از مناطق مسکونی ایجاد می‌شوند، کارفرمایان موظف هستند سه وعده غذای مناسب و ارزان‌قیمت (صبحانه، نهار و شام) برای کارگران خود فراهم نمایند که حداقل یک وعده آن باید غذای گرم باشد. در این قبیل کارگاه‌ها به اقتضای فصل، محل و مدت کار، باید خوابگاه مناسب نیز برای کارگران ایجاد شود.»
حق ناهار در چه شرایطی به کارگران تعلق می‌گیرد؟
بر اساس آنچه در قوانین و مقررات حقوق کار آمده، ارائه ناهار به کارکنان تنها در دو حالت حق قانونی کارکنان است که عبارت‌اند از:
- کارگاره برای مدتی محدود برای انجام کاری معین مانند راه‌سازی دایر باشد؛
- محل کار کارکنان جایی دور از مناطق مسکونی باشد.
در غیر این صورت، کارفرما به موجب قانون وظیفه‌ای برا ارائه هزینه ناهار کارگر یا حق ناهار کارکنان ندارد. در واقع، اگر محیط کار این دو شرط را نداشته باشد، ارائه ناهار سازمانی یا شرکتی مزیتی شغلی محسوب می‌شود. هزینه حق ناهار بر اساس حقوق مصوب وزارت کار در هر سال محاسبه خواهد شد. حق ناهار یا هزینه غذا در قانون کار 1403 هم بر همین اساس خواهد بود. در واقع، برای فهمیدن حق ناهار 1403 خود باید مزایای شغلی که در قرارداد کاری شما در این سال آمده را بررسی کنید. برخی از کارفرمایان این مزیت را در قرارداد قید می‌کنند و با مراجعه به آنچه در قرارداد سال جدید شما آمده می‌توانید به راحتی میزان آن را متوجه شوید.