سیاست متناقض ترکیه در پرونده فلسطین

به گزارش روزپلاس، این روزها در محافل سیاسی و رسانه‌های ترکیه، انتقادات جدیدی در مورد رویکرد دولت اردوغان در قبال مساله فلسطین مطرح شده است.

«یادتان باشد شما هم شیمون پرز را به پارلمان آوردید و برای او دست زدید و تشویق کردید». این تیتر روزنامه «ینی آسیا» ارگان رسانه ای حزب دموکرات ترکیه است. حزبی که رهبر و سران آن، همگی از محافظه کاران و هواداران خط فکری بدیع الزمان نورسی فقیه و روحانی مشهور ترکیه هستند.

این روزنامه در شرح تیتر خود آورده است: «اردوغان می‌گوید دعوت نتانیاهوی قاتل به کنگره آمریکا و تشویق و دست زدن با او، شریک شدن در جنایت و نسل کشی است. ما به اردوغان یادآوری می‌کنیم: آرشیوها همین حرف را خطاب به خود تو می‌گویند. مگر تو نبودی که شیمون پرز را به پارلمان ترکیه بردی و بعد از سخنرانی او کف زدی و تشویق کردی؟ عکس‌های آن روز تو به راحتی قابل جستجو و مشاهده است».

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، بارها اعلام کرده که در پرونده غزه و فلسطین نقش دیپلماتیک مهمی دارد و در منطقه، هیچ برگی بدون مشورت و نقش اثرگذار ترکیه، بر شاخه درخت نمی‌جنبد!

با این حال، سران احزاب سیاسی ترکیه معتقدند که مدت‌هاست نقش آفرینی آنکارا در پرونده‌های منطقه به پایان رسیده و از این گذشته، تردید و سردرگمی در اهداف و برنامه‌های سیاسی دولت اردوغان، خود مبارزین فلسطینی را هم به این جمع بندی رسانده که مساله عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی، برای تیم اردوغان، به مراتب مهمتر از آرمان فلسطین است.

انتقاد تند اردوغان از ابومازن

اردوغان در تازه‌ترین سخنرانی خود درباره غزه و جنایات رژیم صهیونیستی، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین را به توپ انتقادات خود بست و خواستار آن شد که ابومازن، رسماً از دولت و ملت ترکیه عذرخواهی کند.

اردوغان در زادگاه خود ریزه، در جمع هوادارانش گفت: «وقتی می‌بینیم در کنگره آمریکا، برای قاتل 40 هزار انسان بی‌گناه کف می‌زنند، نه تنها برای بشریت، بلکه برای آینده خودمان نیز نگران هستیم. چه کسی می‌تواند تضمین کند که کسانی که امروز غزه را ویران کردند، فردا چشم طمع به آناتولی ترکیه نخواهند داشت؟ چه کسی می‌تواند ادعا کند که کسانی که امروز در مورد کشتار غزه سکوت می‌کنند، در صورت وقوع چنین اتفاقی برای سایر کشورها واکنش نشان خواهند داد؟ به همین دلیل در هر فرصتی می‌گوییم ترکیه باید در هر زمینه‌ای قوی، بازدارنده و خودکفا باشد. ما برای دستیابی به هدف خود مبنی بر داشتن یک ترکیه کاملاً مستقل در اقتصاد، دفاع، سیاست، گردشگری، امنیت، کشاورزی و سایر زمینه‌ها تلاش می‌کنیم».

اردوغان در ادامه افزود: «برخی از احزاب سیاسی ما اعلام کرده‌اند که ابتکار عمل ترکیه در برابر سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا، دعوت محمود عباس به پارلمان ترکیه باشد. آنها خبر ندارند که ما او را دعوت کردیم و نیامد. حالا هم می توانیم محمود عباس را به ترکیه دعوت کنیم. ولی لازم است در گام اول، به خاطر ردّ دعوت پیشین ما، از دولت و ملت ترکیه عذرخواهی کند».

اردوغان از چه چیزی خشمگین است؟

افزایش ناگهانی انتقادات اردوغان از نتانیاهو، اسراییل و آمریکا، اتفاقی نیست. منتقدین اردوغان بر این باورند که تیم اردوغان – فیدان، در پشت پرده دست به تلاش دیپلماتیک فراوانی زده تا در پرونده فلسطین، اثرگذار شود. اما کسی ترکیه را به این بازی راه نداده و اردوغان نیز عصبانی شده است.

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی که روزگاری حزب عدالت و توسعه را همراه با اردوغان تاسیس کرده بود، در تازه‌ترین انتقادات خود علیه رفیق سابق خود گفته است: «یک زمانی ما در تحولات منطقه و جهان اثرگذار بودیم. اردوغان نیز در این چند سال، مداوماً گفته است، بدون رایزنی با ما، برگی بر شاخه درخت نمی‌جنبد! ولی در پکن، اصل ماجرا مشاهده شد و دیدیم که به خاطر سیاست‌های غلط اردوغان، ترکیه از معادلات فلسطین کنار نهاده شده است. چرا باید مبارزین فلسطینی و تشکیلات خودگردان، برای رفع اختلافات خود به چین بروند ولی به ترکیه نیایند؟ اگر دیپلماسی اردوغان به شکل دقیق و خردمندانه پیش می‌رفت، محل گفتگوی فلسطینی‌ها، آنکارا و استانبول بود نه پکن و شهرهای دیگر».

از سازش و ابتکار عمل تا خنثی شدن

دولت اردوغان، با یک اقدام هماهنگ و گسترده دیپلماتیک و امنیتی، مدتی طولانی تلاش کرد تا روابط سیاسی خود را با رژیم صهیونیستی مجدداً برقرار کند. آمریکا نیز از این روند حمایت کرد و اردوغان، با دعوت رئیس رژیم صهیونیستی به آنکارا و آنتالیا و اعزام مجدد سفیر، نشان داد که بر اساس اهداف انرژی و اقتصاد در شرق مدیترانه، برای حفظ رابطه با اسراییل، اهمیت ویژه‌ای قائل است. در نتیجه پس از رویدادهای اکتبر، ترکیه تلاش کرد تا هر جوری شده مانع از افزایش تنش و درگیری شود.

از روزی که عملیات طوفان الاقصی، رژیم صهیونیستی را زمین گیر کرد، تیم سیاست خارجی و امنیت ملی کابینه اردوغان متشکل از هاکان فیدان وزیر امور خارجه و ابراهیم کالین رئیس سرویس اطلاعاتی میت، تلاش کردند تا ابتکار عمل ترکیه را به عنوان مهمترین گام دیپلماتیک برای اعلام آتش بس در غزه به جهانیان معرفی کنند.

همان زمان، فیدان در نشست اضطراری کنفرانس کشورهای اسلامی، اعلام کرد که ابتکار عمل آنکارا، اعزام نیروی حافظ صلح به غزه است. ولی نه کشورهای اسلامی، نه مبارزین فلسطینی و نه رژیم صهیونیستی و حامیان غربی رژیم، این پیشنهاد را جدی نگرفتند.

در گام‌های بعدی نیز، ترکیه به دنبال آن بود که در کنار قطر و مصر، از کنشگران اصلی دیپلماسی باشد. اما باز هم طرفین درگیر، وقعی به ترکیه ننهادند و اتفاقاً، احزاب و جریانات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی داخل ترکیه، دولت اردوغان را به این متهم کردند که برخلاف همه کشورهای اسلامی و بسیاری از کشورهای غربی، نه تنها راه به راهپیمایی حمایتی نداده، بلکه بسیاری از جوانان حامی فلسطین را بازداشت کرده است.

یکی دیگر از انتقادات مهم علیه دولت رادوغان در اثنای نسل کشی و جنایات اسراییل در غزه، تداوم روابط تجاری ترکیه با رژیم صهیونیستی بود. این تجارت کلان چند میلیارد دلاری تا 8 ماه پس از طوفان الاقصی همچنان ادامه داشت و حتی مشخص شد که بخش اعظم فولاد مورد نیاز ارتش رژیم صهیونیستی، توسط ترکیه تامین شده است. در پایان باید گفت، سیاست دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه ترکیه در پرونده فلسطین، همواره بر اساس منافع گذرا و عملگرایی بوده و فاقد ثبات است.