تأثیر اعلامیه پکن بر آینده حیات سیاسی حماس

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در حالی که جنگ در نوار غزه به یازدهمین ماه آن نزدیک می شود، 14 گروه فلسطینی در پایتخت چین، توافقنامه ای را به امضا رساندند که مهمترین بند آن وحدت تمام گروه‌های فلسطینی ذیل سازمان آزادی بخش فلسطین و توافق بر سر تشکیل یک دولت وحدت ملی برای مدیریت کرانه باختری و نوار غزه بود. در این توافقنامه- که با عنوان «اعلامیه پکن» از آن یاد شده- گروه‌های فلسطینی، بر استمرار مقاومت برای رسیدن به آرمان فلسطین، تأکید کردند.

اینکه گروه‌های فلسطینی در بحبوحه جنگ در نوار غزه، به این توافق دست یافته اند، خود نکته‌ای در خور توجه است. شاید مهمترین پیامد  این توافقنامه تأثیری است که می تواند بر آینده حیات سیاسی حماس در بحبوحه نبرد حاضر داشته باشد.

 طرح صهیونیست ها برای غزه پس از جنگ 

حمله رژیم صهیونیستی به نوار غزه پس از اجرای عملیات «طوفان الاقصی»، در 7 اکتبر 2023، با هدف از بین بردن جنبش حماس صورت گرفت. رژیم صهیونیستی، از بین بردن حماس را مهمترین هدف خود، حتی مقدم بر آزادی اسیران خود، توصیف کرد. در آستانه پایان دهمین ماه جنگ در نوار غزه، در شرایطی که رژیم صهیونیستی از هیچ گونه جنایتی در غزه کوتاهی نکرده است، این هدف برای صهیونیست‌ها محقق نشده است. حالا همگان ‌دانند که حضور نظامی صهیونیست‌ها در نوار غزه، با وجود تمام تبلیغات رسانه‌ای و سیاسی، بدون تحقق هیچ یک از اهداف عملیات زمینی صورت گرفته است. از همین روست که صهیونیست‌ها در کنار سیاست‌های مبتنی بر ترور رهبران و فرماندهان مقاومت فلسطین همچون شهید اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، به سمت طرح‌های سیاسی پس از جنگ حرکت کرده‌اند.

طی یک ماه اخیر شاهد تحرکات رژیم صهیونیستی با همکاری ایالات متحده و برخی کشورهای منطقه از جمله امارات متحده عربی برای ایجاد یک حاکمیت سیاسی غیر مقاومتی در نوار غزه هستیم. تلاش صهیونیست‌ها بر این است تا با ایجاد یک ساختار ظاهراً فلسطینی، حاکمیت خود را بر این منطقه دیکته کنند. بنای صهیونیست‌ها این است که این ساختار دست‌نشانده، توسط یک ساختار به ظاهر بین‌المللی که مجموعه‌ای از کشورهای هم پیمان آمریکا را در خود جای داده است، شکل گیرد. ساختاری بین‌المللی که قرار نیست هیچگاه نوار غزه را رها کند و در حقیقت، بازوی رژیم صهیونیستی برای مقاومتی نشدن نوار غزه است.

در حقیقت صهیونیست‌ها در تلاش هستند تا پس از شکست در میدان نظامی، در عرصه سیاسی با ایجاد یک ساختار دست نشانده، به آینده سیاسی حماس در نوار غزه خاتمه دهند.

 توافقنامه آشتی ملی فلسطین، مانعی بر سر راه حذف سیاسی مقاومت 

در وضعیت موجود که صهیونیست‌ها پس از شکست در میدان نظامی حیات سیاسی حماس و مقاومت در نوار غزه را هدف گرفته‌اند، توافقنامه آشتی ملی فلسطین، مانعی جدی برای این اقدام صهیونیست‌ها خواهد بود.

در توافقنامه آشتی ملی فلسطین قرار است تمام گروه‌های فلسطینی، ذیل سازمان آزادی‌بخش فلسطین قرار گیرند که جنبش حماس نیز بخشی از این مجموعه خواهد بود. علاوه بر این، در بند دیگری از این توافقنامه آمده است که تمام گروه‌های فلسطینی بر سر تشکیل یک دولت وفاق ملی در اسرع وقت اتفاق نظر دارند و این دولت، به زودی شکل خواهد گرفت. در حقیقت، این دولت با تأیید تمام گروه‌های فلسطینی از جمله حماس شکل خواهد گرفت. یعنی حماس بخشی از ساختار تصمیم‌ساز در دوره گذار خواهد بود. دوره‌ای که قرار است از طریق دولت وفاق ملی به مرحله بعد منتقل شود.

 ترس از حضور حماس در انتخابات 

طبق توافقنامه آشتی ملی فلسطین در چین، قرار است آینده سیاسی فلسطین، براساس تشکیل دولت مستقل فلسطینی، مطابق با قطعنامه‌های بین‌المللی، از طریق انتخاباتی- که توسط دولت وفاق ملی برگزار می‌کند- مشخص شود. انتخاباتی که با حضور نمایندگان تمام گروه‌های فلسطینی از جمله حماس برگزار خواهد شد. در این بخش، توجه به این نکته حائز اهمیت است که طی یک دهه گذشته، در نظرسنجی‌های به عمل آمده در فلسطین، همواره جنبش حماس در مقایسه با دیگر گروه‌های فلسطینی از اقبال بالاتری برخوردار بوده است و همواره در نظرسنجی‌ها بالاترین سبد رأی را از آن خود کرده است.

این به معنای آن است که حماس از الآن یکی از گزینه‌های اصلی حاکمیت سیاسی آینده فلسطین است. کما اینکه در آخرین انتخابات پارلمانی برگزار شده در فلسطین در سال 2006 میلادی، این جنبش حماس بود که با به دست آوردن قریب دو سوم کرسی‌های پارلمان فلسطین، مسئول تشکیل کابینه شد.

 تأکید بر مقاومت 

نکته قابل توجهی که در توافقنامه آشتی ملی فلسطین در چین، بر آینده سیاسی حماس تأثیر می‌گذارد، تأکیدی است که این سند بر مقاومت دارد. برای نخستین بار در سند آشتی ملی فلسطین، مقاومت مسلحانه به عنوان راه آزادی فلسطین معرفی شده است. مسیری که رکن اساسی آن در فلسطین حماس است و مقاومت بدون حماس در فلسطین، فاقد نتیجه خواهد بود. این بند، حماس را در کانون توافقنامه آشتی ملی قرار می دهد و مرکزیت آن در عرصه مقاومت را به تمام فلسطین تسری می‌دهد.

بدین معنی، بدون حماس به عنوان ستون اصلی مقاومت فلسطین، آشتی ملی که بر مقاومت تأکید کرده، دیگر فاقد معنی خواهد بود. در چنین شرایطی حذف حماس چه در عرصه نظامی و چه در عرصه سیاسی ممکن نخواهد بود. چرا که مشی و رویکردی که حماس و گروه‌های مقاومتی بر آن تأکید داشته اند حالا به مشی تمام گروه‌های فلسطینی تبدیل شده است. این تأکید معادله یکی به مثابه کل مطرح می‌شود که حذف یکی به معنای حذف همه خواهد بود و این امر را محال خواهد کرد.

در حقیقت باید گفت توافقنامه آشتی ملی فلسطین در کنار تمام تأثیراتی که بر منطقه و فلسطین خواهد گذاشت، با طرح معادله یکی به مثابه همه، مانع حذف گروه‌های مقاومتی از جمله حماس توسط رژیم صهیونیستی و غرب شده است. حالا تمام 14 گروه فلسطینی در یک موضع واحد قرار گرفته‌اند و هر اقدام صهیونیست‌ها علیه هر یک از آنها، حمایت سایر گروه‌ها را به همراه خواهد داشت.

در این شرایط حیات سیاسی حماس در آینده به نوعی در توافقنامه آشتی ملی فلسطین تضمین شده، موانع و تلاش‌های موجود صهیونیست‌ها برای حذف سیاسی آن، تحت‌الشعاع آن قرار خواهد گرفت.