حواشی سیاسی سفر گرتا تونبرگ به قفقاز

به گزارش روزپلاس، «گرتا تونبرگ»، فعال محیط زیست سوئدی، به دلیل بسته بودن مرزهای زمینی جمهوری آذربایجان و همچنین خودداری وی از سفر با هواپیما، نتوانست در کنفرانس اقلیمی COP29 در باکو شرکت کند؛ اما وی با سفر به گرجستان و ارمنستان، سعی کرد در فضای سیاسی متشنج منطقه قفقاز جنوبی فعالیت کند.

اولین مقصد تونبرگ در قفقاز، گرجستان بود که از طریق ترکیه به آنجا سفر کرد. سفر وی به گرجستان همزمان با آشفتگی‌های سیاسی در این کشور بود. پس از انتخابات پارلمانی 26 اکتبر که با پیروزی قاطع حزب حاکم «رویای گرجستان» همراه بود، اما مخالفان دولت خواستار ابطال نتایج انتخابات و برگزاری انتخابات مجدد هستند.

اعتراض به اظهارات گرتا تونبرگ در گرجستان

«گرتا تونبرگ» در 4 نوامبر به گرجستان رسید و در یکی از تظاهرات اعتراضی در این کشور شرکت کرد.

وی در گفتگو با خبرنگاران گفت: «من برای حمایت از مردم گرجستان در مبارزه برای دموکراسی و آزادی به اینجا آمده‌ام.» وی در مصاحبه دیگری گفت: «فعالیت اقلیمی و حقوق بشر دو روی یک سکه هستند.»

با این حال، اظهارات تونبرگ مبنی بر حمایت از معترضان گرجی با استقبال مخالفان دولت مواجه نشد. تونبرگ که در سفرهای خود به کشورهای مختلف با اعتراض محافظه‌کاران و منکران تغییرات اقلیمی مواجه می‌شود، در گرجستان با اعتراض گروه‌هایی مواجه شد که قصد حمایت از آن‌ها را داشت. آن‌ها معتقد بودند که مواضع تونبرگ در مغایرت کامل با دیدگاه‌های لیبرال‌های گرجی که در خیابان‌های تفلیس تظاهرات می‌کردند، است.

تونبرگ در تفلیس، مردم را به تظاهرات در مقابل سفارتخانه‌های ترکیه و جمهوری آذربایجان و شرکت نفت و گاز دولتی آذربایجان (SOCAR) دعوت کرد و آن‌ها را به دلیل تأمین انرژی رژیم صهیونیستی اسرائیل و «دامن زدن به نسل‌کشی در غزه» محکوم کرد؛ اما بسیاری از گرجی‌های لیبرال و طرفدار غرب با این دیدگاه موافق نیستند و معتقدند که نفت جمهوری آذربایجان از طریق خط لوله باکو-تفلیس-جیحان به گرجستان منتقل می‌شود و این خط لوله استراتژیک نه‌تنها گرجستان را به اروپا متصل می‌کند، بلکه استقلال انرژی این کشور از روسیه را نیز تضمین می‌کند.

در شبکه‌های اجتماعی، لیبرال‌ها و غربگراها به سفر تونبرگ به گرجستان واکنش نشان دادند و به دلیل مواضع سیاسی وی به او حمله کردند. برخی از آن‌ها او را به دلیل حمایت از فلسطینی‌ها، «ضد یهود» و به دلیل انتقاد از سرمایه‌داری، «کمونیست» نامیدند.

اگرچه تونبرگ به طور مرتب در تظاهرات خیابانی در تفلیس شرکت کرد، اما اطلاعات زیادی درباره وضعیت گرجستان در اختیار میلیون‌ها دنبال کننده خود در شبکه‌های اجتماعی قرار نداد.

تظاهرات تونبرگ در گرجستان و بی‌توجهی به آن

«گرتا تونبرگ»، فعال محیط زیست سوئدی، در آخرین شب اقامت خود در گرجستان در 11 نوامبر، تظاهراتی را علیه COP29 برگزار کرد. گروهی از فعالان ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان نیز به او پیوستند.

تونبرگ سعی کرد به مسائلی مانند مخالفان در جمهوری آذربایجان و نقض حقوق ارمنی‌های قره‌باغ اشاره کند. سایر معترضان نیز پلاکاردهایی با موضوعات مختلف از جمله دموکراسی در گرجستان و حقوق حیوانات در دست داشتند.

در فاصله چند صد متری از این تظاهرات، تظاهرات دیگری با رویکردی متفاوت به غرب برگزار شد. چند عضو پارلمان اروپا نیز برای حمایت از اعتراضات مخالفان دولت گرجستان و پیوستن این کشور به اروپا به این تظاهرات آمده بودند.

تونبرگ در مصاحبه کوتاهی در حاشیه این تظاهرات گفت که مبارزه برای دموکراسی را نباید با ژئوپلیتیک سنجید.

وی گفت: «ما باید از تغذیه این دوگانه‌های کاذب دست برداریم. ما نمی‌توانیم از میان دو شر، یکی را انتخاب کنیم. در عوض، باید گزینه‌های جدید ایجاد کنیم و تمام تلاش خود را برای ایجاد این گزینه‌ها به کار گیریم؛ اما در هر صورت، مبارزه برای دموکراسی، آزادی و انتخابات عادلانه همیشه یک اصل اساسی است که همه باید از آن دفاع کنند.»

تونبرگ در ارمنستان: موضع‌گیری علیه آذربایجان و انتقاد از COP29

سفر «گرتا تونبرگ» به ارمنستان آرام‌تر از سفر وی به گرجستان بود. در حال حاضر، رقابت سیاسی چندان شدیدی در ارمنستان وجود ندارد و تونبرگ نیز موضع قاطعی به نفع ارمنستان در مناقشه با جمهوری آذربایجان اتخاذ کرده است.

وی در کنفرانسی با عنوان «تأثیر تجاوز آذربایجان بر حقوق بشر و محیط زیست» در 14 نوامبر در ایروان، میزبانی جمهوری آذربایجان از COP29 را «کاملاً نفرت‌انگیز» خواند. تونبرگ پیش از این نیز در مقاله‌ای در روزنامه «گاردین»، خواستار تحریم فوری دولت جمهوری آذربایجان به دلیل نقض «وحشتناک» حقوق بشر در این کشور شده بود.

واکنش جمهوری آذربایجان به اظهارات تونبرگ

در حالی که مقامات باکو در آوریل گذشته از بازداشت تونبرگ در یک تظاهرات اقلیمی در آمستردام انتقاد کرده و آن را نشانه‌ای از ریاکاری دولت‌های غربی که از وضعیت حقوق بشر در جمهوری آذربایجان انتقاد می‌کنند، دانسته بودند، این بار روزنامه «ینی مساوات» که به دولت آذربایجان نزدیک است، تونبرگ را آلت دست «جورج سوروس»، سرمایه‌دار و فعال سیاسی لیبرال و دیگر قدرت‌ها نامید. این روزنامه با یادآوری حمایت باکو از تونبرگ پس از بازداشت وی در آمستردام، او را به «ناسپاسی» متهم کرد.