
به گزارش روزپلاس، رویترز در این گزارش نوشت، او یک جنگ تعرفهای جهانی بیسابقه به راه انداخته و کمکهای خارجی ایالات متحده را کاهش داده است. متحدان ناتو را تحقیر کرده و روایت روسیه درباره تهاجم به اوکراین را پذیرفته است. و درباره الحاق گرینلند، بازپسگیری کانال پاناما و تبدیل کانادا به ایالت پنجاه و یکم صحبت کرده است. در صد روز پرآشوب بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری، او کارزاری اغلب غیرقابل پیشبینی را به راه انداخته که بخشهایی از نظم جهانی مبتنی بر قوانین را که واشنگتن از خاکستر جنگ جهانی دوم به ساخت آن کمک کرد، زیر و رو کرده است.
الیوت آبرامز، محافظهکاری که در دولتهای رونالد ریگان و جورج دبلیو بوش خدمت کرده و قبل از آن به عنوان نماینده ویژه آمزیکا در امور ایران و ونزوئلا در دوره اول ترامپ منصوب شد، گفت: «ترامپ اکنون بسیار رادیکالتر از هشت سال پیش است. من شگفتزده شدهام.» دستور کار «اول آمریکا» دوره دوم ترامپ، دوستان را بیگانه و دشمنان را جسور کرده و سوالاتی را درباره اینکه او تا چه حد آماده پیشروی است، مطرح کرده است.
اقدامات او، همراه با این عدم قطعیت، چنان برخی دولتها را نگران کرده است که به گونهای پاسخ میدهند که حتی اگر یک رئیس جمهور سنتیتر ایالات متحده در سال 2028 انتخاب شود، بازگرداندن آن دشوار خواهد بود. همه اینها در میان آنچه که منتقدان ترامپ به عنوان نشانههای عقبنشینی دموکراتیک در داخل کشور میبینند رخ میدهد. این شامل حملات لفظی به قضات، کارزار فشار علیه دانشگاهها و انتقال مهاجران به یک زندان بدنام السالوادور به عنوان بخشی از یک طرح گسترده اخراج است.
تبدیل دوستان آمریکا به بیگانه
دنیس راس، مذاکرهکننده سابق خاورمیانه در دولتهای دموکرات و جمهوریخواه، گفت: «آنچه ما شاهد آن هستیم، اختلال بزرگی در امور جهانی است. هیچ کس در این مقطع مطمئن نیست که چه چیزی در حال وقوع است یا چه چیزی در راه است.» این ارزیابی از دگرگونی نظام جهانی توسط ترامپ از مصاحبههای رویترز با بیش از دوازده مقام دولتی فعلی و سابق، دیپلماتهای خارجی و تحلیلگران مستقل در واشنگتن و پایتختهای سراسر جهان به دست آمده است. بسیاری میگویند در حالی که برخی از آسیبهای وارد شده ممکن است طولانی مدت باشد، اگر ترامپ رویکرد خود را تعدیل کند، وضعیت ممکن است غیرقابل جبران نباشد. او قبلاً در برخی مسائل، از جمله زمانبندی و شدت تعرفههای خود، عقبنشینی کرده است.
اما آنها احتمال تغییر چشمگیر ترامپ را کم میدانند و در عوض انتظار دارند که بسیاری از کشورها تغییرات دائمی در روابط خود با ایالات متحده ایجاد کنند تا در برابر سیاستگذاریهای نامنظم او از خود محافظت کنند. این گزارش افزود، پیامدهای آن همین الان آغاز شده است. به عنوان مثال، برخی از متحدان اروپایی به دنبال تقویت صنایع دفاعی خود برای کاهش وابستگی به تسلیحات آمریکا هستند. بحث در کره جنوبی درباره توسعه زرادخانه هستهای تشدید شده است. و گمانهزنیها افزایش یافته است که روابط رو به وخامت میتواند شرکای واشنگتن را به سمت نزدیکتر شدن به چین، حداقل از نظر اقتصادی، سوق دهد. کاخ سفید این تصور را که ترامپ به اعتبار آمریکا آسیب رسانده است رد میکند و در عوض به نیاز به پاکسازی پس از آنچه که رهبری «بیکفایت» رئیس جمهور سابق جو بایدن در صحنه جهانی میخواند، اشاره میکند.
چرخش شرکای آمریکا به سمت چین
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در بیانیهای گفت: «رئیس جمهور ترامپ برای مقابله با چالشها با آوردن اوکراین و روسیه به میز مذاکره برای پایان دادن به جنگشان، جلوگیری از قاچاق فنتانیل و حفاظت از کارگران آمریکایی با پاسخگو کردن چین و آوردن ایران به میز مذاکره با اعمال فشار حداکثری، اقدامات سریعی انجام میدهد.» او اضافه کرد، ترامپ همچنین «حوثیها را به خاطر تروریسمشان مجازات میکند... و مرز جنوبی ما را که به مدت چهار سال برای تهاجم باز بود، ایمن میکند.» طبق نظرسنجی رویترز/ایپسوس که در 21 آوریل منتشر شد، بیش از نیمی از آمریکاییها، از جمله یک پنجم جمهوریخواهان، فکر میکنند ترامپ «بیش از حد به روسیه نزدیک است» و مردم آمریکا اشتیاق کمی به دستور کار توسعهطلبانه او دارند.
به گفته کارشناسان، آینده یک نظام جهانی که در هشت دهه گذشته عمدتاً تحت برتری ایالات متحده شکل گرفته است، در خطر است. این نظام بر تجارت آزاد، حاکمیت قانون و احترام به تمامیت ارضی استوار شده است. اما در دوران ترامپ که سازمانهای چندجانبه را تحقیر میکند و اغلب امور جهانی را از دریچه معاملهگری یک توسعهدهنده سابق املاک و مستغلات مینگرد، نظم جهانی در حال متزلزل شدن است.
ضربه کاری ترامپ به وجهه جهانی آمریکا
ترامپ با متهم کردن شرکای تجاری به «کلاهبرداری» از آمریکا برای دههها، سیاست تعرفههای گستردهای را به راه انداخته است که بازارهای مالی را متلاطم کرده، ارزش دلار را تضعیف کرده و هشدارهایی را در مورد کاهش تولید اقتصادی جهانی و افزایش خطر رکود اقتصادی برانگیخته است. ترامپ این تعرفهها را «داروی» ضروری خوانده است، اما اهداف او نامشخص باقی مانده، حتی در حالی که دولتش برای مذاکره بر سر توافقهای جداگانه با دهها کشور تلاش میکند. در همین حال، او تقریباً سیاست آمریکا در مورد جنگ سه ساله روسیه در اوکراین را معکوس کرده و در اواخر فوریه در دفتر کاخ سفید با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، مشاجرهای پر سر و صدا داشته است.
او کییف تحت حمایت ناتو را مجبور به پذیرش از دست دادن قلمرو میکند، در حالی که بهبود روابط با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را در اولویت قرار میدهد. تحقیر اروپا و ناتو که مدتهاست ستون اصلی امنیت فراآتلانتیک بوده، نگرانیهای عمیقی را ایجاد کرده است. فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، پس از پیروزی در انتخابات فوریه، نگرانی خود را در مورد روابط اروپا با ایالات متحده ابراز کرد و گفت اگر کسانی که «اول آمریکا» را شعار خود قرار دادهاند، در واقع شعارشان «آمریکا تنها» باشد، وضعیت دشوار خواهد بود. در ضربهای دیگر به وجهه جهانی واشنگتن، ترامپ از لفاظیهای توسعهطلبانه که مدتها توسط روسای جمهور امروزی اجتناب میشد، استفاده کرده است،. برخی تحلیلگران میگویند اگر چین تصمیم به حمله به تایوان بگیرد، این مواضع ترامپ میتواند به عنوان توجیهی توسط چین مورد استفاده قرار گیرد.
ترامپ به دنبال احیای جنگ سرد؟
او با سبک پرخاشگرانه خود اصرار ورزیده که آمریکا گرینلند، جزیره نیمهخودمختار دانمارکی را «به دست خواهد آورد». او با گفتن اینکه کانادا باید بخشی از ایالات متحده شود، کانادا را خشمگین کرده است. او تهدید کرده است که کانال پاناما را که در سال 1999 به پاناما تحویل داده شد، تصرف میکند. و پیشنهاد کرده است که واشنگتن کنترل غزه جنگزده را به دست بگیرد و این منطقه فلسطینی را به یک تفریحگاه به سبک ریویرا تبدیل کند. برخی تحلیلگران میگویند ترامپ ممکن است به دنبال احیای ساختار جهانی به سبک جنگ سرد باشد که در آن قدرتهای بزرگ حوزههای نفوذ جغرافیایی را تقسیم میکنند. با این حال، او هیچ جزئیاتی در مورد چگونگی دستیابی ایالات متحده به قلمرو بیشتر ارائه نکرده است، و برخی از کارشناسان پیشنهاد میکنند که او ممکن است مواضع افراطی و حتی اغراقآمیز را به عنوان تاکتیکهای چانهزنی اتخاذ کند. اما برخی کشورها او را جدی میگیرند. مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک، در اوایل آوریل در یک کنفرانس خبری در گرینلند گفت: «وقتی شما خواستار تصرف بخشی از قلمرو پادشاهی دانمارک میشوید، وقتی با فشار و تهدید از سوی نزدیکترین متحد خود مواجه میشویم، به چه چیزی درباره کشوری که سالها تحسینش کردهایم، باید باور کنیم؟ این در مورد نظم جهانی است که ما در طول نسلها در سراسر اقیانوس اطلس با هم ساختهایم.»
مقابله با ترامپ دوم
سایر دولتها نیز شروع به تنظیم مجدد سیاستهای خود کردهاند. اتحادیه اروپا که ترامپ مدعی است برای «سوء استفاده» ایالات متحده تشکیل شده است در صورت شکست مذاکرات، مجموعهای از تعرفههای تلافیجویانه را آماده کرده است. برخی کشورها مانند آلمان و فرانسه به دنبال افزایش هزینههای نظامی خود هستند، چیزی که ترامپ خواستار آن بوده است، اما میتواند به معنای سرمایهگذاری بیشتر در صنایع دفاعی خود و خرید تسلیحات کمتر از ایالات متحده نیز باشد. کانادا با دوستی تاریخیاش با ایالات متحده که اکنون تیره شده است، به دنبال تقویت پیوندهای اقتصادی و امنیتی با اروپا است. این امر در پس زمینه انتخابات ملی کانادا که تحت تاثیر نارضایتی رایدهندگان از اقدامات ترامپ قرار دارد، موجی ملیگرایانه را برانگیخته و تصوراتی را تقویت کرده است که آمریکا دیگر شریکی قابل اعتماد نیست. کره جنوبی نیز از سیاستهای ترامپ، از جمله تهدیدهای او برای خروج نیروهای آمریکایی، متزلزل شده است. اما سئول متعهد شده است که با ترامپ همکاری کند و اتحادی را که در برابر تهدید کره شمالی مسلح به سلاح هستهای حیاتی میداند، حفظ کند. ژاپن، متحد ایالات متحده، نیز مضطرب است. یک مقام ژاپنی گفت که از میزان تعرفههای ترامپ غافلگیر شده و «اکنون در حال تلاش برای پاسخگویی است».
چین خلاء آمریکا را پر میکند
یک سوال کلیدی این است که آیا برخی دولتها با ایجاد روابط تجاری نزدیکتر با چین، به طور بیسروصدا شرطهای خود را تعدیل خواهند کرد یا خیر. پدرو سانچز، نخستوزیر اسپانیا، در اوایل آوریل در پکن با رئیس جمهور چین دیدار کرد و چین اخیراً اعلام کرد که با اتحادیه اروپا درباره تقویت همکاریهای اقتصادی تبادل نظر کرده است. پکن خود را به عنوان راه حلی برای کشورهایی که احساس میکنند توسط رویکرد تجاری ترامپ مورد آزار و اذیت قرار گرفتهاند، معرفی کرده است، و همچنین در تلاش است تا خلأ ناشی از کاهش کمکهای بشردوستانه او را پر کند. آرون دیوید میلر، دیپلمات کهنهکار سابق آمریکایی گفت که هنوز برای ترامپ دیر نشده است که مسیر سیاست خارجی خود را تغییر دهد، به ویژه اگر او فشار همکاران جمهوریخواهش را که از خطرات اقتصادی در تلاش برای حفظ کنترل کنگره در انتخابات میان دورهای سال آینده نگران هستند، احساس کند. اگر ترامپ ثابت قدم بماند، رئیس جمهور بعدی میتواند تلاش کند نقش واشنگتن را به عنوان ضامن نظم جهانی دوباره برقرار کند، اما موانع میتواند بسیار زیاد باشد. میلر، که اکنون عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بینالمللی در واشنگتن است، گفت: «آنچه در حال وقوع است هنوز از نقطه بیبازگشت عبور نکرده است. اما میزان آسیبی که اکنون به روابط ما با دوستان وارد میشود و میزان سودی که دشمنان خواهند برد، احتمالاً غیرقابل محاسبه است.»