
به گزارش صفحه «هنر روز» روزپلاس، در این گزارش از آنچه درباره فیلم «پیرپسر» گفتهاند، جدا میشویم و نگاهی متمایز میاندازیم به فیلمی که نه یک سیاهچاله مطلق است و نه شاهکاری بیعیب و نقص.
در ساعات پایانی هشتمین روز از جشنواره فجر، فیلم سینمایی «پیر پسر» به کارگردانی اکتای براهنی با بازی لیلا حاتمی، حسن پور شیرازی و حامد بهداد پس از ۴ سال، بالاخهر در بخش ویژه به نمایش درآمد و سرانجام به اکران عمومی گذاشتهشد.
داستان فیلم ماجرای خانواده سهنفرهای است ( پدر و دو پسر ) که در خانهای قدیمی در شمال شهر تهران زندگی میکنند و به دنبال فروش خانه و تقسیم سهم خود هستند. روابط عجیب میان پدر و فرزندان با ورود خانمی به عنوان مستاجر به این خانه، وارد مرحله جدید میشود.
اصالت فیلم در روایت و اجراست. چشمانداز ادبی اکتای براهنی، با تکیه بر اقتباسی آزاد از داستایوفسکی، جهانی ساخت که در آن تمام مؤلفهها—از طراحی صحنه و نورپردازی تا موسیقی و تدوین—در خدمت فضاسازی دقیق و موثر قرار گرفتهاند .
بازی حسن پورشیرازی در نقش غلام، بیتردید یکی از قلههای بازیگری در سینمای ایران معاصر است: یک بدمن باورپذیر، سرشار از عقده و مطلقگرایی که حضورش در قاب، نفس مخاطب را بند میآورد . حامد بهداد و لیلا حاتمی نیز در نقشهای مکمل، پرجزئیات و متناسب با بحران روانی شخصیتها بازی میکنند.
روایت بیش از حد متکی بر احساسات فروخورده و تراژدی شخصی است و در انتقال مفهوم یا ارائه چشماندازی ورای شخصیت اصلی، ناتوان میماند. فیلم در روایت، گاهی در لبهی احساسگرایی بیمارگونه حرکت میکند، بیآنکه بتواند از آن فراتر رود یا به تحلیلی اجتماعی یا انسانیتر برسد. در نتیجه، پایان فیلم نه یک نقطه رهایی است و نه حتی ضربهای کوبنده؛ بلکه بیشتر نوعی توقف است در میانهی راهی که انگار بهدرستی آغاز نشده بود.
در نقطه مقابل برخی منتقدان که فیلم را با واژگانی تند نقد کرده و آن را «لجنزار» خواندهاند، برخی فیلم را فرصتی برای بازاندیشی اجتماعی دانسته است. هرچند این توصیف ممکن است افراطی باشد، اما واقعیت آن است که فیلم به نحوی به تماشاگر القا میکند که با جهانی سر و کار دارد که نه امیدی در آن هست، نه چشماندازی، و نه حتی تلاشی برای رهایی.
«پیرپسر» اثری است که ترکیبی از قوت و ضعف دارد، نه اثری است که باید با تندترین انتقادها دفن شود، و نه شاهکاری بیعیب که ستایش محض طلب میکند. ساخته اکتای براهنی فیلمیست با اجرای هنرمندانه اما محتوایی آشفته. تماشای آن، تجربهای تأثیرگذار و گاه خیرهکننده است، اما در نهایت، این تأثیر بیشتر از جنس درهمکوبی است تا تلنگر. نه آنچنان سیاه که مستحق طرد کامل باشد، و نه آنقدر ژرف و انساننگر که بشود ستایشش کرد؛ «پیرپسر» همزمان فیلمی خوب، بد و زشت است.