
به گزارش روزپلاس، افزایش 50 درصدی تعرفههای دولت دونالد ترامپ بر کالاهای برزیلی، صرفاً یک تنش تجاری نیست، بلکه نشانهای از تضعیف هژمونی آمریکا و شتاببخشی به شکلگیری جهان چندقطبی است. ایالات متحده با اقداماتی مانند منزوی کردن و تحریم متحدان راهبردی در جنوب جهانی، به نتیجهای معکوس دست مییابد: این سیاستها اقتصادهای نوظهور را به هم پیوند میزند و سازوکارهای همکاری را تقویت میکند که وابستگی آنها به واشنگتن را کاهش میدهد.
این شوک تعرفهای در خلأ رخ نداده است. برای دههها، ایالات متحده در برزیل هالهای از اعتماد و قدرت نرم ایجاد کرده و خود را بهعنوان یک الگو و شریک معرفی کرده بود. اما اقدامات اخیر این تصویر را تغییر داده است.
در حالی که ایالات متحده بازار خود را میبندد، چین طبق روال، در حال تعمیق روابط با برزیل است. مورد قهوه گویای این موضوع است؛ در حالی که کاخ سفید مانعی برای یکی از شاخصترین صادرات کشاورزی برزیل ایجاد میکند، پکن 183 شرکت جدید برزیلی را برای فروش قهوه به بازار چین تأیید کرده است. این فقط یک معامله تجاری نیست، بلکه یک حرکت راهبردی است: اگر واشنگتن دیوار میسازد، پکن پل میزند.
این همکاری فراتر از قهوه است. سرمایه چینی به حوزههای زیرساخت، انرژی، راهآهن، بنادر و تولید برزیل جریان یافته است. این سرمایهگذاریها ماهیت ساختاری و بلندمدت دارند و جایگاه برزیل را در معماری همکاری جنوب-جنوب تثبیت میکنند. هر پروژه جدید، آسیبپذیری برزیل در برابر نوسانات سیاسی و شوکهای تعرفهای ایالات متحده را کاهش میدهد و برای سایر اقتصادهای نوظهور نیز پیام روشنی دارد: تنوعبخشی، مسیر دستیابی به حاکمیت است.
وانگ یی عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و وزیر امور خارجه چین، روز چهارشنبه در گفتوگوی تلفنی با سلسو آموریم، مشاور ارشد رئیس جمهور برزیل، اعلام کرد که چین آماده است با برزیل برای تعمیق همکاریهای دوجانبه و بهرهگیری از ثبات و مکمل بودن روابط برای جبران مؤثر عدم قطعیتهای خارجی همکاری کند. او همچنین بر حمایت قاطع چین از برزیل در دفاع از حق توسعه و مخالفت با رویههای قلدرمآبانه و تعرفههای خودسرانه تأکید کرد.
جنگ تعرفهای ایالات متحده، درسی نیز برای کل کشورهای جنوب جهانی به همراه داشته است. استفاده تهاجمی از تعرفهها و تحریمها نشان داده که ایالات متحده مایل است از ابزارهای تجاری و مالی برای تحمیل خواستههای خود استفاده کند. این برداشت، تلاشهای جمعی برای ایجاد جایگزینها را سرعت بخشیده است؛ از برنامه بریکس برای کنار گذاشتن دلار گرفته تا تقویت سازوکارهای مالی منطقهای و گسترش تجارت دوجانبه با ارزهای محلی.
در چنین شرایطی، برزیل بهعنوان یک بازیگر کلیدی چندقطبی - عضو بنیانگذار بریکس و یک قدرت کشاورزی، زیستمحیطی و انرژی - در حال ظهور است. این کشور فرصتهایی برای رشد، تنوعبخشی به صادرات و تقویت استقلال راهبردی در هماهنگی با سایر اقتصادهای نوظهور یافته است. همچنین روز چهارشنبه، لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا رئیس جمهور برزیل، در مصاحبهای با خبرگزاری رویترز از برنامه خود برای تماس با رهبران چین و هند بهمنظور بحث درباره واکنش مشترک بریکس به تعرفههای ایالات متحده خبر داد. او گفت: تلاش خواهم کرد با آنها درباره اینکه هر کشور در این شرایط چه اقدامی انجام میدهد و پیامد آن برای هر کشور چیست، گفتوگو کنم تا بتوانیم تصمیمی بگیریم.
هر اقدام یکجانبه ایالات متحده، بیش از پیش این برداشت را تقویت میکند که عصر تکقطبی رو به پایان است و کشورهای جنوب جهانی کمتر تمایل به پذیرش فشارهای اقتصادی دارند. پیام این شوک تعرفهای روشن است: برزیل زمانی که بر اساس عملگرایی و با حفظ حاکمیت گام برمیدارد، قویتر میشود. ایالات متحده درها را میبندد، چین پنجرهها را میگشاید و بادهای تاریخ به سمت چندقطبیشدن میوزند. هرچه واشنگتن بیشتر در پی حفظ سلسلهمراتب قدیمی باشد، نظم جهانی جدید سریعتر شکل میگیرد - نظمی که در آن جنوب جهانی نه تماشاگر، بلکه معمار سرنوشت خود است.