به گزارش روزپلاس، هر ساله با فرا رسیدن اربعین حسینی، میلیون‌ها زائر از اقصی نقاط جهان مسیر طولانی و پرشور کربلا را پای پیاده طی می‌کنند؛ حرکتی عظیم که نه‌تنها جلوه‌ای از ایمان و همبستگی مسلمانان است، بلکه در سال‌های اخیر، صحنه‌ای برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین نیز شده است.
از سامانه‌های هوشمند راهنمای زائر و اپلیکیشن‌های مسیریابی گرفته تا پهپادهای نظارتی، سیستم‌های بهداشت و درمان سیار و زیرساخت‌های ارتباطی پیشرفته، فناوری‌ها نقش مهمی در تسهیل، ایمنی و مدیریت این اجتماع میلیونی ایفا می‌کنند. این نوآوری‌ها، ضمن حفظ روح معنوی مراسم، تجربه‌ای متفاوت و امن‌تر را برای زائران رقم می‌زنند.
یکی از مهمترین اقدامات، استقرار بیمارستان‌ها و کلینیک‌های سیار ایرانی در نقاط مختلف مسیر است. این مراکز مجهز به بخش اورژانس، اتاق احیا و تجهیزات جراحی سبک هستند. همچنین آمبولانس‌های هوشمند با سیستم مکان‌یابی لحظه‌ای، امکان ارتباط مستقیم با مراکز درمانی و انتقال سریع بیماران را فراهم کرده‌اند.
برخی دیگر از دستاوردهای مورد استفاده در پیاده‌روی اربعین که دانش‌بنیان هستند، این گونه دسته‌بندی می‌شوند:
فناوری‌های حوزه حمل‌ونقل و مسیریابی
اپلیکیشن‌های مسیریابی زائران با قابلیت نمایش مسیرهای امن، کوتاه‌تر یا دارای خدمات بیشتر: اپلیکیشن مسیریابی با قابلیت‌های متنوعی مانند نمایش ترافیک زنده، مسیرهای جایگزین، هشدارهای سرعت و دوربین‌های کنترل سرعت، مسیرهای مناسب برای وسایل نقلیه مختلف و همچنین مسیریابی برای پیاده روی و دوچرخه سواری می‌تواند برای زائران بسیار مفید باشد.
سیستم‌های GPS و نقشه‌های هوشمند برای راهنمایی کاروان‌ها
سامانه‌های مدیریت ترافیک و حمل‌ونقل عمومی برای اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و ون‌های انتقال زائران.
فناوری‌های ارتباطات و اطلاع‌رسانی
شبکه‌های مخابراتی سیار و تقویت‌کننده‌های آنتن در مسیر: شبکه‌های مخابراتی سیار به مجموعه‌ای از فناوری‌ها و زیرساخت‌ها گفته می‌شود که امکان ارتباطات بی‌سیم و جابجایی بین کاربران تلفن همراه و سایر تجهیزات متصل به شبکه را فراهم می‌کنند. این شبکه‌ها از امواج رادیویی برای انتقال اطلاعات بین دستگاه‌ها و ایستگاه‌های پایه استفاده می‌کنند.
بالن‌های مخابراتی: سامانه بالن مخابراتی که در مرز مهران در اربعین امسال خدماتی را به زائران ارائه کرده، قابلیت حمل محموله مخابراتی و محموله پایشی (تصویربرداری) روی آن وجود دارد. این بالن قابلیت استقرار محموله مخابراتی تا ارتفاع ۱۰۰ متری را با توجه به مجوزهای کسب شده دارد؛ همچنین سامانه مذکور دارای چهار جزء اصلی پاکت، سکوی پرواز، محموله مخابراتی یا محموله پایشی و سکوی زیستی است که شامل اتاق استراحت و اتاق کنترل است.
پاکت این سامانه دو جداره بوده و قابلیت نگهداری گاز هلیوم برای پرواز در آسمان را دارد. سکوی پرواز آن نیز که روی یک کفی متحرک نصب شده و امکان برخاست و فرود پاکت روی آن وجود دارد، به گونه‌ای طراحی شده که قابل جابه‌جایی با یک تریلی را دارد و در صورت نیاز قابل حمل به مکان‌هایی است که دچار بحران مانند سیل، زلزله و... می‌شوند.
همچنین محموله مخابراتی آن امکان سرویس LTE-۴G را دارد و در صورت بروز حادثه و قطع ارتباط از طریق زیرساخت فیبرنوری فرکانس رادیویی از فاصله حدود ۳۰ کیلومتری از محل حادثه تا پای سکو را ارسال می‌کند و این محموله با دریافت این فرکانس می‌تواند آن را به شعاع ۲۰ کیلومتری از سطح و ارتفاع ۳۰۰ کیلومتری، به استفاده کنندگان به صورت وای فای منتقل کند.
اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های پیام‌رسان برای ارتباط میان موکب‌ها و زائران.
سامانه‌های اطلاع‌رسانی لحظه‌ای (هواشناسی، وضعیت مسیر، هشدارها)
امنیت و مدیریت جمعیت
دوربین‌های مدار بسته و پهپادهای نظارتی برای پایش مسیر و کنترل جمعیت: سامانه «رصد راه» به عنوان یک ابزار ارتباطی مستقیم میان مردم و نهادهای نظارتی، با هدف دریافت و رسیدگی فوری به گزارش‌های مردمی در خصوص تمامی شیوه‌های حمل و نقل اربعین طراحی شده است. این سامانه که در قالب یک بازوی هوشمند در پیام‌رسان «بله» در دسترس عموم قرار گرفته است، به زائران این امکان را می‌دهد تا هرگونه مشکل، تخلف یا پیشنهاد خود را در زمینه‌های مختلف حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و هوایی ثبت کرده و پاسخ متناسب را در کوتاه‌ترین زمان ممکن دریافت کنند.
هدف اصلی از راه‌اندازی این سامانه، بهره‌گیری از ظرفیت نظارت همگانی و تسریع در فرآیند شناسایی و رفع مشکلات احتمالی در مسیرهای تردد زائران است. شهروندان می‌توانند با ارسال گزارش‌های خود، به بهبود کیفیت خدمات و افزایش ایمنی سفرها کمک شایانی کنند.
پایش سلامت و کنترل ورود و خروج در مرزها با فناوری‌های بیومتریک: بیومتریک به سنجش و تحلیل آماری داده‌های زیستی گفته می‌شود. در فناوری اطلاعات، زیست‌سنجی به فناوری‌هایی اطلاق می‌شود که برای تصدیق و احراز هویت افراد از طریق ویژگی‌های زیستی آنها مانند اثر انگشت، چهره، عنبیه یا رفتاری مانند صدا، نحوه راه رفتن، امضا و ... استفاده می‌شود. سیستم‌های بیومتریک با ثبت و تحلیل این ویژگی‌ها، هویت افراد را تأیید یا شناسایی می‌کنند.
این فناوری در حوزه‌های مختلفی مانند امنیت، بانکداری، کنترل دسترسی و پزشکی کاربرد دارد. هدف بیومتریک، ایجاد یک سیستم امن و قابل اعتماد برای شناسایی افراد بدون نیاز به رمز عبور یا کارت شناسایی است.
فناوری‌های حوزه سلامت
سطل زباله هوشمند
یکی از شرکت‌های فناور سطل زباله‌های هوشمند خود را با بهره‌گیری از قابلیت هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء عرضه کرده است. این سطل زباله هوشمند این قابلیت را ایجاد می‌کند تا ضمن ایزوله‌سازی زباله‌های شهری، صنعتی و بهداشتی و درمانی، با اتصال به تلفن‌های همراه، از وضعیت سطل زباله مانند فضای خالی سطل و یا سرقت، به کاربر هشدار می‌دهد.
این سطل بدون تماس دست و با قرارگیری دست در بالای در آن، باز می‌شود و امکان فشرده‌سازی زباله‌ها به منظور استفاده بهینه از حجم آن، قابلیت تغییر تنظیمات توسط متولی با داشتن تگ هوشمند، ارسال آنی اطلاعات به تلفن همراه هوشمند با میکروفرستنده سطل زباله و سیستم اعلام حجم کابین سطل از دیگر امکانات این محصول به شمار می‌رود.
دستگاه دریافت پسماند خشک
یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان دستگاه خود دریافت پسماند خشک را برای مدیریت زباله ارائه کرده است. این دستگاه قابلیت تشخیص و شناسایی «پت» و آلومینیوم و دریافت کاغذ را دارد و همچنین امکان کاهش حجم و فشرده‌سازی زباله و ارائه رسید به کاربر در آن پیش‌بینی شده است. کاهش هزینه تمام شده از دیگر مزیت‌های این محصول است.
امحاء زیستی بطری‌های آب
با توجه به حجم زیاد بطری‌های آب در مسیر اربعین یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان، سیستم دریافت پسماند خشک خود را ارائه کرده است که قادر است به صورت خودکار انواع پسماند خشک مانند بطری‌های آب معدنی و نوشابه و انواع قوطی‌های آلومینیومی را دریافت کند و پس از بررسی شکل ظاهری، بارکد، وزن و جنس پسماند اقدام به پذیرش و یا رد شیء مورد نظر کند.
در صورت پذیرش پسماند پس از کاهش حجم توسط پرس، شیء مورد نظر از طریق دریچه تفکیک به مخزن مربوط و در صورت عدم پذیرش به بیرون مخزن هدایت می‌شود. در پایان فرآیند امتیاز معادل به صورت شارژ کارت به شهروندان ارائه می‌شود.
امحاء زیستی ظروف یک بار مصرف
دستگاه خود دریافت پسماند خشک، یک ماشین اتوماتیک برای دریافت و جمع‌آوری پسماند خشک ظروف نوشیدنی پت و آلومینیومی است. این ماشین به این گونه طراحی شده که نیاز به اپراتور ندارد و همه شهروندان می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند.
این دستگاه دارای یک ورودی به شکل کانوایر است که با قرار گرفتن بطری نوشیدنی روی آن ابعاد ظرف با بهره‌گیری از سیستم پیشرفته بینایی ماشین سنجیده می‌شود و با پایگاه داده مقایسه می‌شود. در زیر این کانوایر یک سنسور وزن نصب شده که از قرارگیری ظروف غیر خالی جلوگیری می‌شود.
طی عملیات فشرده‌سازی، حجم ظروف دست‌کم ۸۰ درصد کاهش می‌یابد و به طور اتوماتیک پسماندهای ظروف نوشیدنی و غذا را فشرده‌سازی و به شکل مجزا، جمع‌آوری می‌کند و پسماند تفکیک شده و کم حجم را بدون شیرابه تحویل می‌دهد.
تبدیل زباله تر به کود صنعتی
یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان سیستم تولید کود صنعتی از زباله‌های تر در مقیاس کوچک را برای مدیریت پسماند در مراسم اربعین پیشنهاد داده است. این سیستم با استفاده از تکنولوژی مدرن در زمینه تصفیه شیرابه و هوا در کنار کاهش حجم زیاد زباله تر ورودی، آن را به یک محصول با دو خاصیت مهم تبدیل می‌کند.
کود صنعتی تثبیت شده و پیش کمپوست دو محصول خروجی این سیستم از زباله تر است. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است که تمام شیرابه و هوای خروجی سیستم، تصفیه و بی‌خطرسازی شده و به خروجی سازگار با محیط زیست تبدیل می‌شود.
فناوری‌هایی برای ایمن ماندن در برابر گرما
گرمای هوا از دیگر چالش‌های زائران کربلا است که در این راستا فناوران کشور این محصولات فناورانه را پیشنهاد می‌دهند:
ربات پرنده خنک‌ساز هوا
یک شرکت دانش‌بنیان از خراسان رضوی ربات پرنده به نام پهپاک را عرضه کرد که قابلیت خنک‌سازی و آب پاشی حین مراسم اربعین را دارد.
این پهپاد همچنین قابلیت استفاده در زمینه شست‌و شوی نمای ساختمان‌های مرتفع به وسیله آب و مواد نانو را داشته و می‌تواند با تغذیه الکتریکی از زمین به صورت مداوم در زمان کوتاه و با کیفیت بسیار زیاد انواع سطوح شیشه‌ای، سنگی و کامپوزیتی را شست‌وشو دهد.
این پهپاد را همچنین می‌توان در صورت استفاده از باتری، برای کاربردهای اطفاء حریق ساختمان‌های مرتفع، حمل محموله‌های سنگین، سمپاشی کشاورزی، دیده‌بانی، امداد و نجات کوهستان و یخ زدایی مقره‌های برق فشار قوی مورد استفاده قرار داد.
پهپاد هگزاپاد
مهندسان یکی از شرکت‌های فناور پهپاد هگزاپاد خود را به معرض نمایش گذاشته‌اند. این پهپاد قابلیت ایجاد کاربری برای ایفای نقش در خنک‌سازی و آب پاشی در ایام اربعین را دارد.
همچنین استفاده از پهپادها در سمپاشی هوایی را می‌توان جایگزین مناسبی برای نمونه‌های سنتی روش‌های سمپاشی دانست. این روش برای طیف بسیار زیادی از مزارع و باغات کاربرد دارد، همچنین با توجه به ایجاد جریان در زیر پهپاد باعث حرکت شاخ و برگ درختان شده و باعث رسیدن سم به بخش‌های مختلف گیاه می‌شود که اثرگذاری سم را بیشتر می‌کند. استفاده از تکنولوژی سمپاشی هوایی با استفاده از مولتی روتورها به عنوان راهکار عملی توسط شرکت‌های فناور پیشنهاد شده است؛ چرا که این ابزار اثرات زیست محیطی و انسانی و زمان سمپاشی را کاهش می‌دهد.
یخ‌ساز در محل
یک شرکت فناور تولید ماشین‌های یخ‌ساز حبه‌ای، پولکی و پودری را در ظرفیت‌های مختلف در دستور کار خود قرار داد و هم‌اکنون بسیاری از وزارتخانه‌ها، مراکز نظامی و تحقیقاتی، ادارات و کارخانجات، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها از مزایای این شرکت بهره‌منده شده‌اند.
رگ‌یاب پرتابل
یکی از شرکت‌های فناور رگ‌یاب پرتابل را ارائه داد که با استفاده از این دستگاه می‌توان به راحتی رگ مناسب را برای تزریق پیدا کرد و تزریق یا نمونه‌برداری را انجام داد. این دستگاه در تمامی مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها کاربرد دارد و برای نوزادان، کودکان و افرادی که رگ‌های آنها به راحتی پیدا نمی‌شود، بسیار کارآمد است.
این دستگاه شارژی بوده و به راحتی قابل حمل و استفاده است. نور این دستگاه برای پوست هیچ ضرری ندارد و ایجاد حساسیت نمی‌کند.
کیت احیای تنفسی
کیت احیای تنفسی(Resuscitator kit) شامل احیاکننده ریوی نیوماتیک و رگولاتور گاز فشار بالا دستاورد فناورمحور یکی دیگر از شرکت‌های دانش‌بنیان است.
احیا کننده ریوی نیوماتیک EasyVent یک احیا کننده پرتابل اورژانس پیش بیمارستانی است که با استفاده از انرژی اکسیژن فشرده بدون نیاز به برق و باطری عمل ونتیلاتور با فشار مثبت اکسیژن را انجام می‌دهد. به علت عدم استفاده دستگاه از برق و باتری، امکان اتصال و ایجاد جرقه در آن وجود ندارد.
از این رو این محصول می‌تواند در معرض گازهای منفجر شونده مانند اکسیژن و در محیط‌های استریل برای کلیه بیماران دچار اختلال در تنفس خودبخودی، بیماران ترومایی و بیماران با غلظت اکسیژن خون پایین، برای آمبولانس‌ها به منظور تهویه مکانیکی یا عملیات احیای قلبی-ریوی و در مراکز درمانی برای تهویه کوتاه مدت بیمار یا انتقال بیمار بین بخش‌های بیمارستانی استفاده شود.
ونتیلاتور پرتابل
دستگاه احیا کننده ریوی نیوماتیک یک ونتیلاتور و احیا کننده پرتابل اورژانس پیش بیمارستانی است که با استفاده از انرژی اکسیژن فشرده بدون نیاز به برق و باتری عمل ونتیلاسیون با فشار مثبت اکسیژن را انجام می‌دهد.
این دستگاه در آمبولانس‌ها برای تهویه و احیای انسان در محیط‌های آلوده و سمی و در محیط بیمارستان برای تهویه کوتاه مدت بیمار یا انتقال بیماران استفاده می‌شود.
به‌کارگیری فناوری‌های نوین سلامت در پیاده‌روی اربعین، جلوه‌ای روشن از توانمندی‌های علمی و صنعتی ایران در خدمت یک رویداد بزرگ مذهبی و انسانی است. این فناوری‌ها، با ترکیب سرعت، دقت و دسترسی گسترده، نه تنها کیفیت خدمات درمانی به زائران را ارتقاء داده‌اند، بلکه الگویی موفق از پیوند معنویت و نوآوری ارائه کرده‌اند. تجربه اربعین نشان می‌دهد که توسعه زیرساخت‌های فناورانه بومی می‌تواند در مدیریت رویدادهای عظیم انسانی، نقشی تعیین‌کننده ایفا کند و پیام‌آور همگرایی ایمان، علم و خدمت باشد.