سد لار، یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب تهران، در تابستان اخیر با کاهش شدید ذخیره آب روبرو بوده و اکنون در آستانه خشکی کامل قرار دارد.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که حجم آب این سد به کمتر از ۳ درصد ظرفیت رسیده و هدررفت آب از آن سالانه به ۲۷۰ میلیون مترمکعب می‌رسد، که این وضعیت زنگ خطری برای پایتخت ۱۵ میلیونی ایران است، مقامات هشدار داده‌اند که بدون بارش‌های مؤثر، چالش آب در تهران تشدید خواهد شد.
سد لار، واقع در شمال شرقی تهران و دماوند و در محدوده استغان مازندران با ظرفیت ۹۶۰ میلیون مترمکعب، نقش کلیدی در تأمین ۳۰ درصد آب شرب پایتخت دارد، اما آمار شرکت آب منطقه‌ای تهران نشان می‌دهد که این سد در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد. حجم آب پشت سد لار در این دوره به حدود ۲۴ میلیون مترمکعب کاهش یافت، که تنها ۳ درصد ظرفیت است و عقب‌ماندگی ۴۳ درصدی نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. این کاهش در حالی رخ داد که ورودی آب به سدها ۴۲ درصد افت کرده و سد لار یکی از بدترین وضعیت‌ها را داشت.
با این حال، محمد رستمی مدیرعامل هلدینگ قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در مرداد ماه اعلام کرد که پروژه انتقال آب سد لار به لتیان، که می‌تواند بخشی از مشکلات را حل کند، در صورت تأمین ۲۵۰۰ تا ۳,۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار، تا پایان ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد. این پروژه، که بخشی از طرح‌های اضطراری برای جبران کمبود آب است، هدف آن افزایش ذخیره سد لتیان از طریق انتقال آب لار است، اما وقتی خود سد لار خالی است، معلوم نیست چه آبی را قرار است به سد لتیان منتقل کند.
شهریورماه نیز با ادامه روند نزولی همراه بود. تا ۲۰ شهریور ۱۴۰۴، ۹۷ درصد مخزن سد لار خالی شد و آن را در آستانه خشکی کامل قرار داد، گزارش‌های وزارت نیرو نشان می‌دهد که سد لار رکورددار هدررفت آب در جهان است و سالانه ۲۷۰ میلیون مترمکعب آب از آن فرار می‌کند، که این مسئله به دلیل ساختار زمین‌شناختی و عدم تعمیرات کافی تشدید شده است.
کاهش محسوس ورودی‌ها به سد لار
محمدرضا بختیاری، مدیرعامل سابق شرکت آب و فاضلاب استان تهران در گفتگویی اظهار کرد: از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، حجم ورودی آب به سد لار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، کاهش چشمگیری داشته است.
این کارشناس آب و فاضلاب گفت: کاهش محسوس ورودی ها باعث شده تا هم اکنون میزان پرشدگی مخزن سد لار به زیر ۵ درصد از ظرفیت کل آن برسد. این حجم از آب ذخیره شده، بیانگر وضعیت چالش برانگیز این منبع آبی است.
وی هشدار داد: در صورت عدم جبران این کسری ذخیره از طریق بارش‌های مؤثر پاییزی، تأمین آب شرب استان تهران از این سد با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
سد لار در آستانه خشکی کامل
استاندار تهران نیز، از وضعیت سد لار به عنوان یکی از چالش‌های اصلی تأمین آب پایتخت خبر داد و به خبرنگار مهر گفت: این سد هم‌اکنون در آستانه خشکی کامل قرار دارد.
محمدصادق معتمدیان با هشدار درباره هدررفت سالانه ۲۷۰ میلیون مترمکعبی آب از این سد، تصریح کرد: این حجم از هدررفت، لزوم تعمیرات اساسی و نوسازی تأسیسات سد لار را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
معتمدیان تأکید کرد: این شرایط، تأمین آب شرب تهران را با مخاطره مواجه کرده و نیازمند عزم ملی و مدیریت جهادی برای عبور از چالش پیش‌رو است.
این وضعیت بخشی از چالش گسترده آب در تهران است، موجودی آب سدهای تهران در شهریور ۱۴۰۴ تنها ۲۷۰ میلیون مترمکعب گزارش شد، در حالی که در سال گذشته ۴۳۴ میلیون مترمکعب بود. سد لار بدترین وضعیت را دارد و سدهای لتیان و ماملو نیز تنها ۱۲ درصد پر هستند. این کاهش به دلیل کاهش ۴۲ درصدی ورودی آب سدها و اثرات تغییرات اقلیمی است.
کارشناسان علت اصلی را کاهش نزولات آسمانی و مدیریت ناکارآمد می‌دانند و دولت برای مقابله با این چالش، طرح‌هایی مانند صرفه‌جویی ۲۰ درصدی و پروژه‌های انتقال آب را پیگیری می‌کند، اما معتقدند بدون سرمایه‌گذاری بلندمدت، چالش ادامه خواهد یافت.