خطری جدید در آلودگی هوای تهران/عکس

هوای تهران آلاینده جدیدی پیدا کرده است که می‌تواند در فصل گرما هوای شهر را آلوده کند.

کد خبر: ۹۲۰۵۴

تاریخ انتشار:۲۷ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۴:۴۰ - 18 August 2018

به گزارش روزپلاس؛«شروع فصل سرما، معمولا شروع آلودگی‌هوا پایتخت بود اما حالا آلاینده‌ای جدید به هوای تهران اضافه شده که ممکن است تابستان‌ را هم مثل زمستان کند.

اوزون آلاینده جدید هوای تهران است. در سال‌های گذشته تعداد روزهایی که هوای تهران با اوزون آلوده شده به سرعت افزایش پیدا کرده؛ به طوری که مسعود تجریشی، معاون محیط‌ زیست انسانی هم چندی پیش در نشست خبری خود نسبت به این موضوع هشدار داد.

اطلاعات شرکت کنترل کیفیت‌ هوا نشان می‌دهد تعداد روزهایی که هوای تهران توسط اوزون آلوده بوده امسال نسبت به سال پیش به شکل عجیبی افزایش پیدا کرده و در حالی که پارسال هوای پایتخت فقط برای ۷ روز درگیر آلایندگی اوزون بوده، از ابتدای امسال تاکنون تعداد روزهای آلوده اوزون به ۱۵ روز رسیده است!

البته امکان دارد این روند آلودگی هوا با آلاینده اوزون از قبل هم وجود داشته باشد. وحید حسینی، دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در این رابطه گفت: اندازه‌گیری اوزون به لحاظ فنی کار سختی است. ما در شرکت کنترل کیفیت‌ هوا بعد دو سال تازه توانستیم میزان این آلاینده‌ را در هوای تهران اندازه‌گیری کنیم. این که اوزون را به درستی اندازه‌گیری کردیم هم ممکن است باعث شده باشد تا تعداد روزهای آلودگی اوزون بیشتر از قبل به نظر بیایند.

چه کسی مقصر است؟ ما یا خورشید؟

حسین شهبازی، مدیر واحد مدل‌سازی و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در رابطه با این افزایش، چندی پیش به ایسنا گفته بود: در سال‌های گذشته مشکل افزایش غلظت اوزون را تا این حد نداشتیم و آلودگی هوا بیشتر ناشی از وقوع توفان‌های گرد و غبار بود. متاسفانه طی یکی - دو سال گذشته غلظت اوزون هم بالا رفته که منشا آن خودرویی است.

افزایش غلظت اوزون عوامل مختلفی دارد اما چیزی که مشخص این است که عامل آلاینده اوزون نمی‌تواند خورشید باشد و انسان هم در ایجاد آن نقش دارد.

سازمان محیط‌ زیست آمریکا در این باره نوشته است: آلودگی اوزون زمانی اتفاق می‌افتد که آلاینده ناشی از خودرو، نیروگاه‌ها، صنعت کارخانه‌های شیمیایی و... با حضور نور خورشید واکنش نشان بدهند و اوزون به وجود بیاید.

جف مسترز، هواشناس آمریکایی هم در این رابطه گفت: «واکنش‌های شیمیایی اکثرا در هوای گرم با سرعت بیشتری رخ می‌دهند. پس اوزون در هوای گرم به وجود می‌آید و به همین دلیل این یک مشکل تابستانی است.»

این دقیقا همان موضوعی است که در ایران رخ داده. حسینی با اشاره به این که ۳ مورد سوخت‌های نسوخته، اکسیدهای نیتروژن و نور خورشید از عوامل ایجاد اوزون در هوا هستند، گفت: یکی از بزرگ‌ترین منابع ایجاد سوخت‌های نسوخته پمپ‌ بنزین‌ها هستند. از سال‌ها قبل یعنی زمان دولت آقای خاتمی یک طرحی به نام طرح کهاب به وجود آمد که باید اجرا می‌شد تا بخارات بنزین جمع‌آوری شوند اما متاسفانه این طرح اجرا نشد و اکنون در یک روز گرم تابستانی تقریبا روزی حدود ۵۰هزار لیتر بنزین در تهران بخار می‌شود. این تقریبا معادل ۲ تانکر بنزین است. تمام وزارت‌های نفت و دولت‌ها از آن زمان تاکنون در اجرای این طرح کوتاهی کرده‌اند.

یکی دیگر از موارد ایجاد این گونه سوخت‌ها موتورهای کاربراتوری هستند. پلاک‌گذاری این دستگاه‌ها مدتی است که ممنوع شده اما همچنان یک میلیون مورد از آنها در شهر تردد می‌کنند.

دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در این رابطه گفت: از همه جای این سیستم‌ها نشتی و بخار سوخت خارج می‌شود. این موتورها عمدتا با سوخت اضافی می‌سوزند.

او در رابطه با عامل دوم ایجاد اوزون یعنی اکسیدهای نیتروژن توضیح داد: «هرگونه خودرویی که در این شهر تردد می‌کند این اکسید را تولید می‌کند، از ۸۲ کاتالیست‌هایی در خودروهای ما گذاشته شد تا این مواد را جذب کنند. اما چون معاینه فنی در چند سال قبل به شکل نادرست انجام می‌شد خودروهای زیادی کاتالیست نداشتند یا کاتالیستشان معیوب هستند.»

حسینی افزود: اما برای این که این واکنش انجام بشود به نور خورشید احتیاج است. پس این که بگوییم گرما عامل ایجاد اوزون در هوای تهران بوده قابل قبول است اما یادمان نرود ما هم ماده‌های اولیه تولید اوزون را در تهران داریم. چرا در بیابان لوت اوزون وجود ندارد؟ خیلی خورشید را مقصر نکنیم و یک نگاهی هم به محصولات اولیه خودمان بکنیم.

از سویی مطالعات مختلف نشان داده‌اند که تغییر اقلیم باعث افزایش دمای ایران شده و می‌شود و به همین دلیل شاید در آینده با تابستان‌های آلوده بیشتری مواجه شویم.

چه راه حلی داریم؟

کشورهای مختلفی با استفاده از فناوری‌های مختلف توانسته‌اند که مشکل ایجاد آلاینده اوزون را تا حدی حل کنند. برای مثال صنعت خودروسازی ایالت متحده توانسته است که در ۱۰۰ سال اخیر با استفاده از فناوری‌های مختلف انتشار اوزون را ۹۹ درصد کاهش دهد. این کاری است که ایران هم می‌تواند آن را اجرایی کند. به طور کلی حسینی معتقد است ۲ راه حل کلی برای بهبود هوای تهران وجود دارد: راه حل اول این است که جلوی تبخیر بنزین را بگیریم و برای این کار باید طرح کهاب را اجرایی کنیم و این که جلوی فعالیت موتورسیکلت‌های کاربراتوری را بگیریم. همچنین با سخت‌تر گرفتن طرح‌هایی مثل کاهش، معاینه فنی و ... باید جلوی وارد اکسید نیتروژن را به هوا بگیریم.

تهدید تغییر اقلیم؛ تابستان مثل زمستان آلوده می‌شود...

اما اگر هیچ کدام از این اقدامات انجام نشود ممکن است وضعیت هوای تهران بسیار بدتر بشود؛ چرا که با ادامه روند تغییراقلیم دمای پایتخت سال به سال افزایش پیدا می‌کند.

حسینی در این رابطه گفت: یک تعبیر منطقی این موضوع این است که اگر مشکل اولیه را حل نکنیم به علت روند تغییر اقلیم با روزهای آلوده بیشتری نسبت به قبل مواجه می‌شویم. قطعا اگر این روند ادامه پیدا کند ما با روزهای آلوده بیشتری در تابستان روبه‌رو می‌شویم، بهار که با گرد و خاک آلوده می‌شود، زمستان که به دلایل دیگر هر سال آلوده می‌شود و در پایان با اوزون ما می‌توانیم سال را برای آلودگی کاملا تکمیل کنیم.

بلایی که اوزون بر سرمان می‌آورد

به طور کلی مانند دیگر آلاینده‌ها، اوزون به محیط‌ زیست و سلامت انسان آسیب‌های فراوان و متنوعی وارد می‌کند و معمولا گروه حساس جامعه آسیب‌های جسمانی بیشتری از سلامت انسان می‌بینند.

اوزون می‌تواند منجر به ایجاد انواع مشکلات سلامتی از جمله درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه، عفونت ریه، کاهش عملکرد ریه، التهاب جدار ریه‌ها شود. همچنین این آلاینده در تشدید بیماری‌های برونشیت و آسم مؤثر است و از سویی قرار گرفتن مکرر در معرض اوزون ممکن است باعث ایجاد زخم دائم در بافت ریه و همین‌ طور سرطان ریه شود.

بر اساس تحقیق دانشگاه استکهلم در سال ۲۰۱۷، آلاینده ازون منجر به مرگ زودرس سالانه یک میلیون نفر می‌شود.

دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در این رابطه گفت: همه این نشان می‌دهد که برنامه جامع کاهش آلودگی‌ هوا، قانون‌ هوای پاک و... چقدر برای خودمان و فرزندانمان مهم هستند.»