«روز پلاس»-اکرم سادات حسینی؛ میلیونها پیام در هزاران رسانه مخابره که نه بلکه به سمت مخاطب شلیک میشوند در میان چطور پیام خاصی مورد توجه قرار میگیرد؟ چه روشهایی برای دیده شدن وجود دارد؟ اصول و مرزهای کار حرفهای در رسانهها چیست و پرسشهایی از این دست که وقتی با وایرال شدن یک پیام، ویدئو و یا فایل صوتی در رسانهها و شبکههای اجتماعی مواجه میشویم، مطرح میشود. به خصوص وقتی اصل قصه هویدا میشود و بخش کثیری از جامعه نخست که پیام اشتباه را دریافت و تحت تاثیر قرار گرفته بودند متوجه فریب خوردگی بزرگی میشوند و معمولاً واکنشهای کاملاً متفاوتی دارند، گاهی آشوب و شورشهایی به واسطه مخابره چند واژه پیام اشتباه که ممکن است سهوی بوده، رخ میدهد، بازار داغ شایعات هم همیشه در آب گِل آلود میتواند بسیار فعال باشد و در عرصههای مختلف نشر اخبار کذب و ایجاد شایعه کارکردهای خود را داشته است؛ مثلا در امور اقتصادی و اجتماعی و سیاسی از نوسانات بازار بورس و ارز تا تغییر رفتار مردم و اثرگذاری بر امور سیاسی خُرد و کلان!
به راستی چطور اخبار اشتباه و یا منحرف کننده و اساساً کذب مجال توسعه مییابند؟ پس نقش رسانههای رسمی و منابع معتبر و موثق خبری چیست؟ مقامات رسمی و مسئول چرا اصل ماجرا را اعلام نکردند؟ برای دریافت پاسخ این پرسشها سواد رسانه را که حلقه مفقوده تمام ماجراهای قابل بررسی است ، بررسی کردیم در همین رابطه با اکبر نصراللهی استاد ارتباطات گفتوگو داشتیم و او در پاسخ به این پرسش «روز پلاس» که متولی آموزش و ترویج سواد رسانه در کشور چه نهادی است؟ گفت: مراکز آموزشی مثل دانشگاهها، وزارت آموزش و پرورش و نهادهای حاکمیتی چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی و مرکز ملی فضای مجازی همچنین تمام ارکان خصوصی و دولتی که در خصوص رسانه و آموزشهای مرتبط نقش حاکمیتی، عملیاتی و یا سیاستگذاری ایفاء میکنند، همه متولی آموزش سواد رسانهای در کشور هستند و اینطور نیست که آموزش، ارتقاء و سیاستگذاری سواد رسانهای مربوط به بخش خاصی باشد ، بلکه سایر بخشها در این رابطه فاقد وظیفه باشند.
وی افزود: ارگانهای نام برده برای آموزش سواد رسانه شاید به یک میزان نقش و مسئولیت نداشته باشند و در واقع برخی نهادها در ترویج و آموزش سواد رسانه مسئولیت مستقیمی دارا هستند و برخی هم نقش غیر مستقیم ایفا می کنند و این یک اشکال است که فکر کنیم متولی امور سواد رسانه مربوط به یک بخش و یا سازمان خاصی است به علاوه که اینطور فرض کنیم سواد رسانه مربوط به مسئولان است و مردم نقشی ندارند و یا فقط به مردم مرتبط است و رسانهها نقشی ندارند. من معتقدم سواد رسانهای مورد نیاز مردم و مسئولان و رسانههاست و تمام ارگانها و نهادهای مرتبط و متولی باید نسبت به مسئله سواد رسانهای دغدغه داشته باشند.
رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و مطالعات رسانه با تاکید بر اینکه -فعالان- رسانهها و مسئولان بیش از مردم به سواد رسانه نیاز دارند، ادامه داد: آسیب پذیری مردم در موضوع سواد رسانه به پیامهای غیر مسئولانهای بازمی گردد که از طرف مسئولان و رسانهها مخابره شده است، یعنی اگر مسئولان کار خود را به موقع و خوب انجام دهند و آستانه تحمل آنها بالا باشد و به رسانهها اجازه دهند مسائل را دو طرفه و به موقع منتشر کنند آن وقت شاید مردم اینقدر مردم آسیب نبینند و رسانههای غیر مسئول و رسانههای معاند میدان پیدا نمیکنند و به هر میزان آستانه تحمل مسئولان پایینی داشته باشند و دست رسانهها بسته باشد و هر میزان مسئولان و رسانهها دیر اقدام کنند به رسانههای غیر مسئول و معاند فرصت میدهند که بتوانند افکار عمومی را منحرف کنند.
مسئولان و مردم بیش از مردم به سواد رسانه نیاز دارند
نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانههای حرفهای خاطر نشان کرد: در حوزه سواد رسانه فکر میکنم در این زمینه همه مسئول هستند و بیش از مردم، مسئولان و رسانهها به سواد رسانهای نیاز دارند و نباید خود را مستثنی بدانند. اینکه یک بخش تقطیع شده یک ویدئو و پیام برش خورده از یک برنامه و مصاحبه تلویزیونی در فضای مجازی وایرال شود موضوع غیر طبیعی نیست چرا که ذات رسانههای مختلف مبتنی بر انتخاب و گزینش است و تکنیک کار به اصطلاح دربانی و یا دروازه بانی است و این مهم میتواند مربوط به یک واژه، جمله و یا یک ویدئو باشد و وقتی در یک مراسم و یا برنامه تلویزیونی حرفی بیان شود که دارای ارزشهای مختلف باشد، متولیان رسانههای رسمی و غیر رسمی آن بخش را انتخاب و منتشر میکنند اما اینکه این اقدام اخلاقی است یا خیر بحث دیگری است.
مسئولان مانع اطلاع رسانی به موقع رسانهها نشوند
عضو هیأت علمی دانشگاه در رابطه با هدایت و نظارتهای قانونی بر عملکرد رسانهها و فعالان فضای مجازی در انعکاس درست وقایع و اخبار، عنوان کرد: به نظرم به دلیل کثرت رسانهها نمیتوان قانونی تصویب کرد و مقرراتی وضع کرد که رسانهها و کاربران فضای مجازی را ملزم به نشر برخی از اخبار و یا عدم نشر آنها کرد چرا که تعدد و تنوع در منابع خبری و انتشار آنها بسیار است و برخورد سلبی نمیتواند مانع فعالیت آنها شود .به نظرم آنچه اهمیت دارد این است که در آرایش جدید رسانهها و تنوع و تکثر رسانههای مسئول و غیر مسئول باید سواد رسانه مردم، مسئولان و خود رسانهها ارتقاء پیدا کند و به موقع و دو طرفه اخبار را منتشر کنند و به مردم آگاهی دهند و مسئولان مانع اطلاع رسانی رسانهها نشوند و رسانهها را محرم خود بدانند تا فرصت برای رسانههای غیر مسئول در انتشار محتوای نادرست کاهش پیدا کند.
انتشار بخشی از پیام در رسانهها طبیعی است
نصراللهی یادآور شد: با ارتقاء سواد رسانهای مردم، وقتی با پیامهای مختلف مواجهه شوند با عقل سلیم و منابع موثق انطباق دهند که اولا چنین پیامی از اساس درست هست یا نه و اگر بُرش خورده چه کسانی و با انتشار قسمتی از پیام به دنبال چه منافعی هستند ضمن آنکه انتشار قسمتی از یک پیام در رسانهها موضوعی طبیعی است و مردم باید متوجه شوند چرا آن قسمت پیام بُرش داده و منتشر شده و رسانهها نمیتوانند هر آنچه اتفاق افتاده را به همان اندازه منتشر کنند به دلیل عقلی و عملی مجبورند دست به انتخاب بزنند، به دلیل عقلی همه قسمتهای یک پیام ارزش یکسان ندارد و به لحاظ عملی هم رسانههای الکترونیکی زمان برای انتشار همه واقعیتها را ندارند و مطبوعات هم فضای نشر برای شرح همه قسمتهای یک رویداد را ندارند.
سواد رسانه راه مقابله با بیاخلاقی رسانهای است
نویسنده کتاب راهنمای پوشش خبری تصریح کرد: آنچه در همین راستا اهمیت دارد این است که اولاً انتخاب رسانهها از بخشهای یک رویداد در اخبار معقولانه باشد و منطبق با نیاز مردم باشد و سعی کنند اخلاق و مقررات را در نظر بگیرند، همچنین امنیت روحی و روانی مردم را در نظر بگیرند و نیت آنها کمک به مردم برای فهم دقیقتر پیام باشد و اگر به هر دلیلی رسانهها این موارد را رعایت نمیکنند مردم باید سواد رسانهای خود را بالا ببرند تا برخورد فعالتری با پیامها داشته باشند، چرا که امکان ندارد بتوانیم همه رسانهها را مقید به رعایت اخلاق، منافع مردمی و منافع ملی کنیم و در شرایطی که با بمباران اطلاعات مواجه هستیم و انگیزه رسانهها و کنشگران سیاسی در استفاده از روشهای غیر حرفهای و غیر اخلاقی بیشتر میشود در چنین شرایطی اخلاق گوهری گم شده است و راه مقابله با بیاخلاقیهای رسانهای بالا بردن سواد رسانهای بین مردم، مسئولان و رسانههاست.
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
عکس/ نوشته حکاکی شده روی انگشتر رهبر انقلاب چه بود؟
عکس/ حضور مخبر در اجتماع حمایت از غزه در میدان انقلاب
عکس/ رونمایی از جدیدترین دیوارنگاره میدان جهاد
عکس/ اهدای انگشتر توسط رهبر انقلاب به شیخ زکزاکی و همسرش
سحر دولتشاهی و رامبد جوان در مراسم تشییع پیکر آتیلا پسیانی/ عکس
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟
پسر احمدرضا عابدزاده جواب بیرانوند را داد
اینفوگرافیک/ دلایل خوابرفتن دستوپاها چیست و چه باید کرد؟
انفجار عامل تروریستی حین انجام عملیات بمب گذاری در سیستان و بلوچستان/ دومین تروریست متواری گشت
شوک 700 میلیون یورویی منچستر به رئال در جذب امباپه!
بهای پایه طرح ترافیک ۷۵ هزار تومان میشود/عوارض ۳۵ درصدی برای مجوز احداث و نصب آنتنها و دکلها
حادثه تلخ سوختگی برای دختر دوچرخهسوار ایران
بارش برف و باران در نقاط مختلف کشور
زمان دقیق واریز عیدی کارمندان، کارگران و بازنشستگان ۱۴۰۳ اعلام شد
دستور ویژه اژهای به قضات: با سرعت به موضوع تخلفات انتخاباتی ورود کنید
برای باز شدن پنجره؛ نام پرسپولیس در بین «ممنوعها»/ خطری سرخها را تهدید نمیکند
۷ بازیکن نکونام در آستانه از دست دادن بازی با استقلال و دربی!
مشکل حادی تاکنون در حوزه انتخابات و فعالیت کاندیداها نبوده است/ تاکنون جرم انتخاباتی نداشتهایم
شکایت باشگاه الشباب از رونالدو به خاطر حرکت غیر اخلاقی
ورود سامانه بارشی جدید به کشور طی فردا