به گزارش روزپلاس؛ در دوره قاجار تولید مواد غذایی و از همه مهمتر، کشت گندم از حمایتهای دولتی برخوردار نبود و تشکیلات و بودجهای هم برای حمایت از معیشت مردم حتی در برابر گرسنگی وجود نداشت و اینطوری بود که هر چند سال یکبار که قحطی میآمد، گروههایی از مردم گرسنه میماندند یا از گرسنگی میمردند. نمونهاش قحطی سال ۱۲۴۹ شمسی که به سال «مجاعه» یعنی سال گرسنگی مشهور شد و در قحطی آن سال، حداقل یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت ۹ میلیون نفری ایران از گرسنگی مُردند و بهگواهی تاریخ: «در اصفهان و یزد و مشهد بیشاز یک سوم جمعیت مردند».
ناصرالدین قاجار نیز چند بار خواست طرحهایی برای حمایت از تولید محصولات کشاورزی اجرا کند که البته شکست خورد. آخرسر هم که در اواخر دوره قاجار و در زمان جنگ جهانی اول و بهدلیل اشغال ایران، «قحطی بزرگ» از راه رسید و گرسنگی به همراه امراض واگیر حدود ۴۰ درصد از جمعیت ۲۰ میلیونی ایران کم کرد.
نخستین یارانه دولتی برای نان
در سال ۱۳۱۱ شمسی بهدلیل تجربه هولناکی که از قحطی در زمان اشغال ایران وجود داشت، نخستین مقدمات ارائه یارانه قانونمند در ایران شکل گرفت تا نان مردم در خطر نیفتد و غذای مردم تأمین باشد. در آن سال، قانونی برای تأسیس سیلوهای غلات در تهران و خرید و ذخیره گندم توسط سازمان غله تصویب شد و تا چند سال بعد کار تکمیل شد تا دولت بتواند در مواقع بحرانی از سفره مردم حمایت کند.
این نخستین دخالت قانونمند و تشکیلاتی دولت در معیشت مردم بود و البته این طرح هم چندان موفق نبود و همزمان با جنگ جهانی دوم و اشغال دوباره ایران کیفیت نان کاهش یافت و در سال ۱۳۲۱ نیز به خاطر قیمت بالا و کیفیت پایین نان اعتراضهای گستردهای در تهران و شهرهای دیگر ایران رخ داد که در تاریخ معاصر به واقعه «بلوای نان» مشهور است. در آن دوره معلوم شد صاحبان اراضی بزرگ و مالکان عمده محصولات کشاورزی، گندم نامرغوب را به دولت میدادند و گندم مرغوبتر را در بازار آزاد میفروختند.
یارانههای دوره پهلوی
تا دهه ۵۰ شمسی میزان یارانه در اقتصاد ایران ناچیز بود و از سال ۱۳۵۳ نیز با افزایش قیمت نفت و افزایش درآمدهای دولت و نبود برنامهای مناسب برای بهکارگیری این ثروت بزرگ در زیرساختهای اقتصادی، تورم مهار پاره کرد. اقتصاد ایران در اواخر دوره پهلوی عملا به بنزین و آرد و برخی اقلام خوراکی یارانه میپرداخت و با این حال تورم مهارگسیخته مدام وضعیت معیشت مردم را خرابتر میکرد؛ تا سال ۱۳۵۶ میزان تورم به بالای ۲۵ درصد رسیده بود.
سبک زندگی کوپنی
در دهه ۶۰ شرایط تغییر کرد و یارانهها در دورانی که جنگ نظامی از سوی عراق و تحریمهای ظالمانه از سوی آمریکا و اروپا به ایران تحمیل شده بود به بیشترین مقدار در تاریخ کشور رسید؛ فهرست بلندبالایی از اقلام خوراکی و غیرخوراکی یارانه یا همان سوبسید گرفتند تا معیشت و امنیت غذایی مردم بهدلیل محدودیتهای اقتصادی ناشی از جنگ تحمیلی و همچنین تحریم اقتصادی ایران به خطر نیفتد. اینطوری بود که کوپنها از راه رسیدند و زندگی، کوپنی شد. در آن دوره کوپنها نمادی بودند از عدالت اقتصادی و انقلابی در ایران و به همه اقشار جامعه تعلق میگرفتند.
کوپن از سال ۱۳۵۹ شمسی و برای تأمین ۱۰ کالای مهم زندگی ایرانی شامل روغن نباتی، قند و شکر، برنج، پودر شوینده، صابون، پنیر، کره، مرغ و تخممرغ و گوشت قرمز توزیع شد و وضعیت اینگونه بود: «زمانبندی توزیع کوپن براساس تعداد افراد خانوار اعلام میشد و سرپرستان خانوار با مراجعه به شعب بانکها اوراق کوپن خود را تحویل میگرفتند. در روستاها نیز توزیع اوراق کوپن از طریق مساجد صورت میگرفت. سپس بهتدریج شماره کوپن و میزان کالای مشمول آن کوپن از طریق رسانهها اعلام میشد و کالاها از طریق مغازههای خردهفروشی یا فروشگاههای عمدهفروشی دولت از جمله فروشگاههای «شهر و روستا» میان مردم توزیع میشد».
درباره کوپنها جالب اینکه در دورههایی برخی اقلام از جمله بنزین و شیرخشک و سیگار و پارچه و انواع شوینده و دفترچه مشق و نوشتافزار و همچنین روغن موتور و اقلام مصرفی خودرو با کوپن نیز توزیع میشد.
کوپنها رفتند
کوپنها با وجود مزایای بزرگی که برای اقتصاد و معیشت ایرانیان در دهه ۶۰ داشتند معایبی هم داشتند؛ از جمله اینکه برخی افراد به دلایل مختلف به کوپن نیاز نداشتند و آن را به قیمت ارزان میفروختند و کسانی هم بودند که کنار خیابانها و معابر کوپن را میخریدند و به «کوپنفروش» مشهور بودند و اینطوری یک شبکه دلالی غیرقانونی و یک معضل اجتماعی در شهرهای ایران شکل گرفته بود.
در دهه ۷۰ شمسی نقش کوپنها در زندگی مردم کم شد و البته کوپنها تا سال ۱۳۸۹ همچنان بودند و گاهی نیز شماره کوپنی برای دریافت کالایی در شهرستانها و شهرهای کوچک اعلام میشد.
سوبسید شد یارانه
از سال ۱۳۸۹ هدفمندی یارانهها از راه رسید و سوبسید ۱۶ کالا حذف شد و دولت بهجای ارائه سوبسید به کالاها پول نقد بین مردم توزیع کرد و از همانموقع سوبسید که واژهای فرانسوی در زبان فارسی بود، شد «یارانه». این نوع توزیع یارانه در آن زمان مطلوب بود ولی حالا در سال ۱۴۰۰ دیگر مطلوبیتش کم شده است و بعید نیست روشهای دیگری برای توزیع یارانه و حمایت از معیشت مردم از راه برسند.
یارانهها فقط در ایران نیستند و در دنیای امروز بیش از ۱۴۰ کشور جهان برای تولید محصولات غذایی و همچنین به عموم مردم یا اقشار ضعیف جامعه یارانه مستقیم یا غیرمستقیم میپردازند. در ایران نیز مانند سایر کشورهای دنیا شکل یارانهها در دورههای مختلف تغییر میکند و حالا باید دید در آینده چه یارانههای جدیدی از راه میرسند برای ایرانیها و چه شکل و شمایلی دارند.
اولین عکس بدون چشم بند از ضارب مردم در اتوبوس
عکس/ سورپرایز رونالدو برای یک هوادار خاص
عکس/کاشت نهال در پاکستان توسط رئیسی
ملاقات هادی چوپان با یک پرسپولیسی سرشناس+عکس
عکس/ اقامه نماز جماعت ظهر و عصر به امامت حضرت آیتالله خامنهای
عکس/ دیدار فرماندهان نیروهای مسلح با رهبر انقلاب
ویدیو طنز/تصاویر لحظه درگیری پدافند با ریز پرنده رژیم صهیونیستی
فیلم/تصویری دیده نشده از حمله نا موفق ریز پرنده ها به تاسیسات اصفهان
عکس/ تمسخر رژیم صهیونیستی توسط کاربران عرب در حاشیه حادثه اصفهان
طنز/ اولین عکس از محل برخورد موشک به پایگاه هشتم شکاری اصفهان
توده ۱۸ کیلویی از بدن یک بانوی بهشهری خارج شد
ویدیو/ زورگیران موش شدند
دیوارنگاره میدان ولیعصر؛ اسرائیل از خانه عنکبوت سست تر است
عکس/ پوستر رسانه KHAMENEI.IR در پی پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
بازدید قلعهنویی از باشگاه آلانیا اسپور ترکیه + عکس
دیدار نابغه کشتی جهان با عبدالرشید سعداللهیف در مدینه+عکس
عکس/ اسبسواری دختر ۶ ماهه سردار آزمون
قاب عکسی آخرالزمانی از شهر خانیونس پس از خروج نیروهای اسرائیل از آن!
عکس/ پیام تبریک رونالدو به مسلمانان
حضور بن سلمان در نماز عیدفطر/عکس
نخستین تصویر از هلال عید فطر / عکس
ویدیو/ زورگیری در اتوبان صدر تهران
اولین عکس از همسر رضا داوودنژاد در مراسم خاکسپاری
عکس/ حضور رئیس قوه قضائیه در راهپیمایی روز قدس
عکس/حضور رئیس مجلس در راهپیمایی بزرگ روز قدس
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
تصویر/ کودک بلوچ که در حملات تروریستی گروهک جیشالعدل مجروح شد
تصویر ۲ تروریست به هلاکت رسیده در چابهار
اولین تصاویر از شهدای حادثه تروریستی چابهار
گزارش تصویری/ شب قدر متفاوت در جزیره کیش
عکس/ انگشتر اهدایی آستان قدس به شهید زاهدی
تصویری دیده نشده از شهید زاهدی در سال ۱۳۷۵ | دو سردار شهید در یک قاب
تصاویری از ۷ مستشار نظامی شهید شده در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه
تصاویری از پسر آیت الله هاشمی رفسنجانی و سیداحمد خمینی در مراسم شب قدر
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
تراکتور - استقلال؛ دژاوو یا طلسمشکنی؟
قیمت روز ارزهای مبادلهای/ دلار کاهشی شد
قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۳/۰۲/۰۹
این حسابهای بانکی مشمول مالیات میشوند/ اعلام جزییات دریافت مالیات از تراکنشهای بانکی
آغاز ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت
اینفوگرافیک/ دور دوم انتخابات مجلس در یک نگاه
زمان اجرای طرح ترافیک تهران
اینفوگرافیک/ همه دستگاههایی که درباره حجاب وظیفه دارند
روایت امیرعبداللهیان از حال و هوای سفر رئیسی به پاکستان و سریلانکا
اینفوگرافیک/ ابرپروژه سد و نیروگاه "اومااویا" نمونه توان صنعت فنی و مهندسی کشور
آغاز مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی با نبرد تکراری مس و پیکان
ورق در بازار خودرو برگشت؛ قیمتها صعودی شد/ آخرین قیمت پژو، سمند، ساینا، شاهین، دنا و تارا + جدول
رژلبها حاوی فلزات سنگین و مواد سمی هستند
شوک به گرایی؛ حذف کاپیتان کشتی از المپیک!
نقش متفاوت لیلا حاتمی در یک فیلم آمریکایی
مصوبه جدید مجلس درباره مالیات بر عایدی سرمایه | چه داراییهایی شامل این نوع از مالیات میشوند؟
ادای احترام آیتالله رئیسی به اقبال لاهوری
پیشبینی وضعیت هوا طی روزهای آینده/ کدام استانها بارانی میشوند؟
جزئیات ثبت سفارش کتابهای درسی اعلام شد
لیست نهایی تیم ملی والیبال ایران با غیبت دو فوقستاره
حذف «زوج و فرد» در طرح جدید ترافیک پایتخت/ بهروز رسانی طرح ترافیک در نیمه اول امسال
ایران با ۳۱ سهمیه المپیک در مسیر پاریس/ ۷ رشته همچنان در انتظار
قیمت سکه و طلا در ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
جزئیات تعرفه خدمات دارویی ۱۴۰۳ اعلام شد
کدام کشورها در کشتی فرنگی آسیا سهمیه گرفتند؟
روند نزولی بازار ارز ادامه دارد/ افزایش نرخ ارز در بحرانهای سیاسی، ناپایدار و موقتی است
تکلیف شهریه مدارس غیردولتی مشخص شد/ بالاترین شهریه ۶۵ میلیون تومان
خبر شوکه کننده درباره ترانه علیدوستی | مادر: برایش دعا کنید
واکنش عجیب آقای «جدی میفرمایید» به شکست تیلور
ستاره گلزن سابق استقلال قرمزپوش شد
این خودرو رکورددار افزایش قیمت در بازار خودروهای داخلی شد؛ ساینا، شاهین، سمند، ام وی ام و فونیکس چقدر قیمت خورد؟ | جدول قیمت ها
پرداخت با تلفن همراه بدون کارت بانکی چگونه است؟
کدام سلاح و مهمات قاچاق به نفع دولت مصادره میشود؟ + جزئیات
این اسلحه ها و مهمات به نفع دولت ضبط میشوند +اینفوگرافیک
انتقاد تند و تیز به شوخیهای سریال نون خ ۵
آغاز اعزام ایرانیها به عمره پس از ۹ سال
سلطان کوکائین دستگیر شد
اسم پدر و مادر از کارت ملی حذف میشود؟
جزئیات مذاکرات اوسمار و پرسپولیس/ مربی برزیلی چراغ سبز نشان داد
هدف نتانیاهو از حمله به رفح چیست؟
پاسخ مثبت بازیکن پرسپولیس به پیشنهاد میلیون دلاری
حمله جعلی با عکس جعلی!
برخی مسئولان به دلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب تذکر دریافت کردهاند/ کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد
پرویز داوودی معاون اول دولت اول احمدینژاد درگذشت
درج نام مادر روی کارت ملی منتفی شد؟
کدام خودروها مشمول مالیات شدند؟
جام عجیب به لژیونر ایران رسید/ سوپرشیلد بالای سر رفت! + عکس
اینفوگرافیک/ از پایگاه هوایی «نواتیم» چه میدانید؟
شگفتانگیزان لیگ برتر والیبال؛ موهایی که سپید شد
زورگیران اتوبان صدر دستگیر شدند
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
مالکان استقلال و پرسپولیس مشخص شدند
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید از اردیبهشت ماه
چمران: خطر زلزله بیخ گوشمان است
کامران قاسمپور رقیب حسن یزدانی برای المپیک پاریس شد؛ جنگ گلادیاتورها!
ماجرای تنبیه بدنی یک دانش آموز در سیستان و بلوچستان چه بود؟
صفحه یک روزنامه اسرائیلی/ اسرائیل و ایالات متحده در حال آماده شدن برای پاسخ ایران هستند
ماجرای فوت پرستار کرمانشاه چه بود؟
آغاز اعزام زائران عمره مفرده از سوم اردیبهشت
برنامه امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۳ اعلام شد
زمان ثبتنام کلاس اولیها اعلام شد/ متولدان نیمه دوم سال هم ثبتنام میشوند؟
قیمت روز محصولات ایرانخودرو یکشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۳
هشدار پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری در پوشش پرداخت فطریه و کفاره
عکس/ حضور زیاد نخاله در مراسم روز قدس تهران
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
عکسی از قالیباف در مراسم وداع با شهیدان سردار زاهدی و صالحی روزبهانی
عکس/ ماشین عجیب و غریب عادل فردوسی پور
بی تفاوتی عجیب اتحادیه جهانی به ستاره های کشتی ایران در قهرمانی آسیا
سامانه بارشی در راه ایران/ آخر هفته بارانی در این استانها/ بارشها کی به تهران میرسد؟
قیمت دلار، یورو و ۴۴ ارز دیگر امروز ۱۵ فروردین /قیمت افغانی امروز چند شد؟
عسل حیدری از درخشش تیم ملی هاکی روی یخ روایت میکند/ به افتخار دختران یخی
آخرین پست اینستاگرامی رضا داوودنژاد+عکس
دوربینهای طرح ترافیک تهران با نرخ جدید روشن شد
وزارت کشور تصمیمی برای تعطیلی بوستانها در روز ۱۳ فروردین نگرفته است
حداقل حقوق ۱۴۰۳ یک کارگر چقدر است؟/ عکس
وضعیت پارک های تهران در سیزده بدر/ برنامه های همزمان روز طبعیت و شهادت حضرت علی (ع)
چرایی افزایش تعرفه اینترنت و مهم ترین تعهد اپراتورهای ارتباطی
فدراسیونی بدون رییس!
دروغ 13 مرجانه گلچین برای دیده شدن
آسمان بارانی و همراه با رعد و برق چند روزه در ۱۷ استان ایران
مذاکره با پرسپولیس انجام شد/ هافبک گلزن در آستانه توافق با سرخها
هشدار برای این استانها صادر شد/ کدام استانها روز سیزده بدر بارانی دارند؟
نگاهی به مهمترین مصوبات مجلس در سال ۱۴۰۲
اینفوگرافیک/ چه زمانی نباید خرما بخوریم؟
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
بانک صادرات ایران پشتیبان تولید و اشتغال خواهد ماند
پیام تبریک مدیرعامل شاراک به مناسبت ۲۹ اسفندماه سالروز ملی شدن صنعت نفت
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است