امام علی متذکر می‌شوند که از کیفرهایی که بر اثر اعمال ناپسند بر امت های پیشین وارد شد، برحذر باشید، حالات آنها را در خوبی و بدی به یاد آرید و بترسید از اینکه شما هم مانند آنان شوید.
کد خبر: ۲۷۰۶۵۱
تاریخ انتشار:۲۸ آبان ۱۴۰۱ - ۱۵:۳۹ - 19 November 2022
توصیه ای راهگشا از امام علی (ع)



به گزارش روزپلاس، خطبه قاصِعَه، طولانی‌ترین خطبه نهج البلاغه است که محتوایی اخلاقی و اجتماعی دارد و موضوع آن نکوهش تعصب و خودپسندی است. این خطبه در اواخر حکومت امیرالمؤمنین (ع) در کوفه ایراد شده و امام در این خطبه درباره تفرقه اجتماعی هشدار داده و عاملان آن را سرزنش می‌کند.

متن بخش یازدهم خطبه

وَ احْذَرُوا مَا نَزَلَ بِالْأُمَمِ قَبْلَکُمْ مِنَ الْمَثُلَاتِ بِسُوءِ الْأَفْعَالِ وَ ذَمِیمِ الْأَعْمَالِ، فَتَذَکَّرُوا فِی الْخَیْرِ وَ الشَّرِّ أَحْوَالَهُمْ وَ احْذَرُوا أَنْ تَکُونُوا أَمْثَالَهُمْ؛ فَإِذَا تَفَکَّرْتُمْ فِی تَفَاوُتِ حَالَیْهِمْ فَالْزَمُوا کُلَّ أَمْرٍ لَزِمَتِ الْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ [حَالَهُمْ‏]وَ زَاحَتِ الْأَعْدَاءُ لَهُ عَنْهُمْ وَ مُدَّتِ الْعَافِیَةُ بِهِ عَلَیْهِمْ وَ انْقَادَتِ النِّعْمَةُ لَهُ مَعَهُمْ وَ وَصَلَتِ الْکَرَامَةُ عَلَیْهِ حَبْلَهُمْ، مِنَ الِاجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ وَ اللُّزُومِ لِلْأُلْفَةِ وَ التَّحَاضِّ عَلَیْهَا وَ التَّوَاصِی بِهَا؛ وَ اجْتَنِبُوا کُلَّ أَمْرٍ کَسَرَ فِقْرَتَهُمْ وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ، مِنْ تَضَاغُنِ الْقُلُوبِ وَ تَشَاحُنِ الصُّدُورِ وَ تَدَابُرِ النُّفُوسِ وَ تَخَاذُلِ الْأَیْدِی.

ترجمه بخش یازدهم خطبه

از کیفر‌هایی که بر اثر سوء افعال و اعمال ناپسند بر امت‌های پیشین وارد شد، برحذر باشید، حالات آن‌ها را در خوبی و بدی به یاد آرید و بترسید از اینکه شما هم مانند آنان شوید، هرگاه به تفاوت دو حال آن‌ها (پیروزی و شکست) می‌اندیشید به سراغ اموری بروید که موجب عزّت و اقتدار آنان شد؛ دشمنان را از آن‌ها دور کرد؛ عافیت و سلامت را بر آنان گسترش داد؛ نعمت‌ها مطیعشان شد و کرامت و شخصیت، رشته خود را به آنان پیوست. عامل این خوشبختی پرهیز از تفرقه، تأکید بر الفت و اتحاد، تشویق یکدیگر به آن و سفارش نمودن به انجام آن بود. از هر کاری که ستون فقرات آن‌ها را در هم شکست و قدرتشان را سست کرد اجتناب کنید: از کینه‌های درونی، بدخواهی، پشت به هم کردن و دست از یاری هم برداشتن بپرهیزید.

شرح بخش یازدهم خطبه

از سرگذشت پیشینیان عبرت بگیرید

امام (علیه السلام) در این بخش و چند بخش آینده، مخاطبان خود را به مطالعه در احوال پیشینیان دعوت می‌کند عوامل ضعف و قدرت آن‌ها را بر می‌شمرد و اسباب پیروزی و شکست را در جای جای زندگی آنان به مخاطبان خود نشان می‌دهد، تا از تجارب آنان بهره گیرند و در پرتو هدایت‌های تاریخ، راه صحیح زندگی را پیدا کنند. این نوع آموزش (آموزش از طریق مطالعه تاریخ پیشینیان) چیزی است که قرآن مجید در اکثر سوره‌ها بر آن تأکید می‌کند و بسیار مؤثر و تکان دهنده است.
می‌فرماید: «کیفر‌هایی که بر اثر سوء افعال و اعمال ناپسند بر امت‌های پیشین وارد شد برحذر باشید، حالات آن‌ها را در خوبی و بدی به یاد آرید و بترسید از اینکه شما مانند آنان آنان باشید»؛ (وَ احْذَرُوا مَا نَزَلَ بِالاُْمَمِ قَبْلَکُمْ مِنَ الْمَثُلاَتِ بِسُوءِ الاَْفْعَالِ، وَ ذَمِیمِ الاَْعْمَالِ. فَتَذَکَّرُوا فِی الْخَیْرِ وَ الشَّرِّ أَحْوَالَهُمْ، وَ احْذَرُوا أَنْ تَکُونُوا أَمْثَالَهُمْ).

در این جمله امام (علیه السلام) به سرنوشت اقوامی، همچون قوم عاد، ثمود و قوم نوح و قوم لوط و سرنوشت فرعون‌ها و نمرود‌ها عذاب‌هایی که بر اثر اعمال زشتشان بر سر آن‌ها فرو آمد اشاره می‌کند و همه را از مبتلا شدن به چنان سرنوشتی برحذر می‌دارد.

تعبیر به «سُوءِ الاَْفْعَالِ وَ ذَمِیمِ الاَْعْمَالِ» ممکن است تأکید بر روی یک معنا باشد و آن کار‌های زشت و ناپسند است. این احتمال نیز وجود دارد که «سوء افعال» اشاره به اعمال گناه آلوده باشد و «ذمیم اعمال» ناظر به کار‌های ناپسند، هر چند به مرحله گناه نیز نرسد؛ مانند غفلت از جان محرومان و ترک انصاف و جود و بخشش و ایثار که مورد نکوهش عقل و خرد است.

آن گاه بعد از بیان این اجمال به تفصیل می‌پردازد، همان روشی که قرآن مجید، کراراً از آن برای بیان مسائل مهم استفاده می‌کند، می‌فرماید: «هرگاه به تفاوت دو حال آن‌ها (پیروزی و شکست) بیندیشید به سراغ اموری بروید که موجب عزّت و اقتدار آنان شد؛ دشمنان را از آن‌ها دور کرد؛ عافیت و سلامت را برای آنان گسترش داد؛ نعمت‌ها مطیعشان شد و کرامت و شخصیت، رشته خود را به آنان پیوست»؛ (فَإِذَا تَفَکَّرْتُمْ فِی تَفَاوُتِ حَالَیْهِمْ، فَالْزَمُوا کُلَّ أَمْر لَزِمَتِ الْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ، وَ زَاحَتِ الاَْعْدَاءُ لَهُ عَنْهُمْ، وَ مُدَّتِ الْعَافِیَةُ بِهِ عَلَیْهِمْ، وَ انْقَادَتِ النِّعْمَةُ لَهُ مَعَهُمْ، وَ وَصَلَتِ الْکَرَامَةُ عَلَیْهِ حَبْلَهُمْ).

سپس امام، عواملی را که باعث فراهم شدن این امور پنجگانه (عزّت، شکست دشمن، عافیت، نعمت و کرامت) شد به این صورت بیان می‌فرماید: «(این امور عبارتند از) پرهیز از تفرقه و پراکندگی، تأکید بر الفت و اتحاد، تشویق یکدیگر به آن و سفارش نمودن به انجام آن است»؛ (مِنَ الاِْجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ، وَ اللُّزُومِ لِلاُْلْفَةِ، وَ التَّحَاضِّ عَلَیْهَا، وَ التَّوَاصِی بِهَا).

این عوامل چهارگانه گرچه همه به مسئله اتحاد و وحدت باز می‌گردد؛ ولی هر یک از تعبیرات ناظر به نکته‌ای است؛ اجتناب از فرقه ناظر به نفی عوامل تفرقه است و لزوم الفت، ناظر به اثبات عوامل وحدت است. «تحاض» اشاره به تشویق است (احتمالا تشویق‌های عملی) و «تواصی» اشاره به سفارش کردن از طریق بیان است؛ و همه این‌ها در مسیر اتحاد صفوف و یکدلی است.

سپس امام (علیه السلام) به جنبه منفی این مسئله؛ یعنی تفرقه و عوامل آن می‌پردازد و با تعبیری پر معنا به آن‌ها هشدار می‌دهد که از عوامل اختلاف به شدت بپرهیزند، می‌فرماید: «از هر کاری که ستون فقرات آن‌ها را در هم شکست و قدرتشان را سست کرد اجتناب کنید»؛ (وَ اجْتَنِبُوا کُلَّ أَمْر کَسَرَ فِقْرَتَهُمْ (۱)، وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ (۲)).

در ادامه این سخن بعد از ذکر این اصل کلی، انگشت بر عوامل خاص آن می‌گذارد و می‌فرماید: «(عوامل اختلاف آنها) از کینه‌های درونی، بدخواهی، پشت به هم کردن و دست از یاری هم برداشتن بود»؛ (مِنْ تَضَاغُنِ الْقُلُوبِ، وَ تَشَاحُنِ الصُّدُورِ، وَ تَدَابُرِ النُّفُوسِ، وَ تَخَاذُلِ الاَْیْدِی).

این چهار عامل، عوامل اصلی اختلافند که بعضی جنبه باطنی دارد؛ مانند کینه‌هایی که در سینه‌ها پنهان است و حسادت و بخل، و بعضی جنبه ظاهری دارد؛ مانند پشت به یکدیگر کردن و در برابر حوادث برادران و دوستان و مؤمنان را تنها گذاشتن. آری! این امور در هر قوم و ملتی پیدا شود پشتشان را می‌شکند و قدرتشان را می‌گیرد.

پی نوشت ها:

۱. «فقره» به معنای مهره پشت است که جمع آن «فقرات» است و به منزله ستونی است که پشت انسان را نگه می‌دارد و به او اجازه خم و راست شدن می‌دهد.

۲. «منّه» به معنای قوّت است و «منّت» بر وزن «عزّت» به معنای نعمت بزرگ است که موجب قدرت و قوت می‌شود و به گفته راغب در مفردات در اصل از «منّ» که واحد وزن است گرفته شده است.
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
روایت تصویری
نگاه دوم
پیشنهاد سردبیر
پربازدیدها

دعوت از مردم برای اهدای خون در ماه مبارک رمضان

«خرما» بهترین ماده غذایی برای تامین تدریجی قند خون است

ادعاهای رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا علیه برنامه هسته ای ایران/ ایران ظرف چند هفته می تواند مواد کافی برای بمب هسته ای داشته باشد

حذف واردات خودروی کارکرده با رای نمایندگان مجلس بود/ اگر قانون میشد وزارت صمت موظف به اجرا بود

توضیحات فتح‌الله‌زاده درباره آخرین وضعیت پرداخت طلب استراماچونی/ پول برسد یک‌روزه انتقال می‌دهم

دیدار نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی و رئیس دولت امارات/ بنت: تماس ها میان تل آویو و ابوظبی قوی و مهم است

صهیونیست ها نتانیاهو را عامل نابودی رژیم صهیونیستی می‌دانند/ او یک غریزه مخرب غیرقابل کنترل دارد

امپراطوری علی‌بابا تجزیه می‌شود

نتانیاهو واکنش به اظهارات بایدن را ممنوع کرد

۶ کار غلطی که باعث چاقی شکمی می‌شود

رئیسی: دانشمندان برای رفع مشکلات کشور راهکار ارائه کنند/ بخش تولید نیازمند نیروهای ماهر است

طرح ترافیک در ایام نوروز ۱۴۰۲ اجرا نمی شود

میزان محبوبیت مکرون به پایین‌ترین سطح خود رسید/ محبوبیت نخست‌وزیر فرانسه هم کاهش یافت

قانون چه می‌گوید؟/ حدود قانونی امر به معروف و نهی از منکر

کدام دفاتر پلیس + ۱۰ در ایام نوروز باز هستند؟

هدف از تلاوت قرآن تأثیرگذاری بر شنوندگان آن باشد/ قرآن در همه عرصه‌های فردی، اجتماعی و حکومتی مملو از تدبیر و حکمت است

مرگ ۳۸۵ نفر در تصادفات جاده‌های کشور/ ثبت ۲۰۵ میلیون تردد نوروزی

حذف عجیب مصوبه واردات خودروی سواری کارکرده از قانون بودجه ۱۴۰۲/ رشیدی‌کوچی: پیگیری کردم و مشخص شد این مصوبه توسط شورای نگهبان و مجمع تشخیص حذف نشده/ کمیسیون صنایع هم اطلاع دقیقی از نحوه حذف این بند ندارد

آخرین وضعیت رسیدگی به پرونده شهادت شهید عجمیان/ متهمان مشمول عفو نشده‌اند/ علت نقض حکم اعدام ۳ متهم دیگر چه بود؟

دعوت از مردم برای اهدای خون در ماه مبارک رمضان

در بودجه مصوب شد قیمت بنزین ثابت بماند/برنامه و مصوبه‌ای برای افزایش قیمت سوخت وجود ندارد/ برخی رسانه‌ها قصد تنش‌زایی دارند

عکس/ سفره با برکت افطار در حرم مطهر امیر المؤمنین

نگاهی به چهره‌های فوتبالی ۱۴۰۱/ مهدی تاج؛ بازگشت پر سر و صدا به سئول جنوبی

برای اولین بار یک سریال ایرانی جایزه جهانی گرفت/ جایزه بزرگ جشنواره سریزمانیا برای سریال آکتور

باز شدن پرونده جدید علیه استقلال در فیفا/ پادوانی:پولم را نمی‌دهند

آغاز سال ۱۴۰۲؛ بن‌بستی وجود ندارد/ چرا برخی غمگینیم؟

رنکینگ اتحادیه جهانی کشتی اعلام شد/ کشتی دنیا زیر سلطه مازندرانی‌ها

تحرکات جدید ارتش جمهوری آذربایجان / اعلام خبر اشغال جاده‌های شمال گذرگاه لاچین

بزودی پروازهای مستقیم با ایران از سر گرفته می‌شود

تصادف در مسیر خاش - زاهدان ۱۰ کشته بر جا گذاشت

کدام دفاتر پلیس + ۱۰ در ایام نوروز باز هستند؟

هدف از تلاوت قرآن تأثیرگذاری بر شنوندگان آن باشد/ قرآن در همه عرصه‌های فردی، اجتماعی و حکومتی مملو از تدبیر و حکمت است

یک گروه جدایی طلب در رژیم صهیونیستی اعلام موجودیت کرد

ایران تحرکات باکو را زیر نظر دارد/ به علی‌اف توصیه می‌کنیم اقدامی به ضرر خود نکند/ اقدام علیه مرزهای مشترک ایران پاسخی دندان‌شکن دارد

اینفوگرافیک/ علائم مسمومیت با گاز N2

اعلام ساعت کار موزه‌ها و اماکن تاریخی در نوروز و ماه رمضان

خواص شگفت انگیز و درمانی «زنجبیل» برای پوست و مو

متأسفانه برخی از دولت‌های اروپایی دچار خطای تحلیل شدند

پسر رونالدینیو رسماً به بارسلونا پیوست

مجریان تحویل سال در غیاب رشیدپور، علیخانی و چند نفر دیگر/ محمدرضا گلزار مجری ویژه‌برنامه تحویل سال می شود؟

دومین سفر سردار قاآنی به مناطق زلزله زده شمال غرب سوریه

بیانیه مشترک سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی/خرسندی گروسی از توافقات به‌دست آمده در تهران