به گزارش روزپلاس، خطبه قاصِعَه، طولانیترین خطبه نهج البلاغه است که محتوایی اخلاقی و اجتماعی دارد و موضوع آن نکوهش تعصب و خودپسندی است. این خطبه در اواخر حکومت امیرالمؤمنین (ع) در کوفه ایراد شده و امام در این خطبه درباره تفرقه اجتماعی هشدار داده و عاملان آن را سرزنش میکند.
متن بخش یازدهم خطبه
وَ احْذَرُوا مَا نَزَلَ بِالْأُمَمِ قَبْلَکُمْ مِنَ الْمَثُلَاتِ بِسُوءِ الْأَفْعَالِ وَ ذَمِیمِ الْأَعْمَالِ، فَتَذَکَّرُوا فِی الْخَیْرِ وَ الشَّرِّ أَحْوَالَهُمْ وَ احْذَرُوا أَنْ تَکُونُوا أَمْثَالَهُمْ؛ فَإِذَا تَفَکَّرْتُمْ فِی تَفَاوُتِ حَالَیْهِمْ فَالْزَمُوا کُلَّ أَمْرٍ لَزِمَتِ الْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ [حَالَهُمْ]وَ زَاحَتِ الْأَعْدَاءُ لَهُ عَنْهُمْ وَ مُدَّتِ الْعَافِیَةُ بِهِ عَلَیْهِمْ وَ انْقَادَتِ النِّعْمَةُ لَهُ مَعَهُمْ وَ وَصَلَتِ الْکَرَامَةُ عَلَیْهِ حَبْلَهُمْ، مِنَ الِاجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ وَ اللُّزُومِ لِلْأُلْفَةِ وَ التَّحَاضِّ عَلَیْهَا وَ التَّوَاصِی بِهَا؛ وَ اجْتَنِبُوا کُلَّ أَمْرٍ کَسَرَ فِقْرَتَهُمْ وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ، مِنْ تَضَاغُنِ الْقُلُوبِ وَ تَشَاحُنِ الصُّدُورِ وَ تَدَابُرِ النُّفُوسِ وَ تَخَاذُلِ الْأَیْدِی.
ترجمه بخش یازدهم خطبه
از کیفرهایی که بر اثر سوء افعال و اعمال ناپسند بر امتهای پیشین وارد شد، برحذر باشید، حالات آنها را در خوبی و بدی به یاد آرید و بترسید از اینکه شما هم مانند آنان شوید، هرگاه به تفاوت دو حال آنها (پیروزی و شکست) میاندیشید به سراغ اموری بروید که موجب عزّت و اقتدار آنان شد؛ دشمنان را از آنها دور کرد؛ عافیت و سلامت را بر آنان گسترش داد؛ نعمتها مطیعشان شد و کرامت و شخصیت، رشته خود را به آنان پیوست. عامل این خوشبختی پرهیز از تفرقه، تأکید بر الفت و اتحاد، تشویق یکدیگر به آن و سفارش نمودن به انجام آن بود. از هر کاری که ستون فقرات آنها را در هم شکست و قدرتشان را سست کرد اجتناب کنید: از کینههای درونی، بدخواهی، پشت به هم کردن و دست از یاری هم برداشتن بپرهیزید.
شرح بخش یازدهم خطبه
از سرگذشت پیشینیان عبرت بگیرید
امام (علیه السلام) در این بخش و چند بخش آینده، مخاطبان خود را به مطالعه در احوال پیشینیان دعوت میکند عوامل ضعف و قدرت آنها را بر میشمرد و اسباب پیروزی و شکست را در جای جای زندگی آنان به مخاطبان خود نشان میدهد، تا از تجارب آنان بهره گیرند و در پرتو هدایتهای تاریخ، راه صحیح زندگی را پیدا کنند. این نوع آموزش (آموزش از طریق مطالعه تاریخ پیشینیان) چیزی است که قرآن مجید در اکثر سورهها بر آن تأکید میکند و بسیار مؤثر و تکان دهنده است.
میفرماید: «کیفرهایی که بر اثر سوء افعال و اعمال ناپسند بر امتهای پیشین وارد شد برحذر باشید، حالات آنها را در خوبی و بدی به یاد آرید و بترسید از اینکه شما مانند آنان آنان باشید»؛ (وَ احْذَرُوا مَا نَزَلَ بِالاُْمَمِ قَبْلَکُمْ مِنَ الْمَثُلاَتِ بِسُوءِ الاَْفْعَالِ، وَ ذَمِیمِ الاَْعْمَالِ. فَتَذَکَّرُوا فِی الْخَیْرِ وَ الشَّرِّ أَحْوَالَهُمْ، وَ احْذَرُوا أَنْ تَکُونُوا أَمْثَالَهُمْ).
در این جمله امام (علیه السلام) به سرنوشت اقوامی، همچون قوم عاد، ثمود و قوم نوح و قوم لوط و سرنوشت فرعونها و نمرودها عذابهایی که بر اثر اعمال زشتشان بر سر آنها فرو آمد اشاره میکند و همه را از مبتلا شدن به چنان سرنوشتی برحذر میدارد.
تعبیر به «سُوءِ الاَْفْعَالِ وَ ذَمِیمِ الاَْعْمَالِ» ممکن است تأکید بر روی یک معنا باشد و آن کارهای زشت و ناپسند است. این احتمال نیز وجود دارد که «سوء افعال» اشاره به اعمال گناه آلوده باشد و «ذمیم اعمال» ناظر به کارهای ناپسند، هر چند به مرحله گناه نیز نرسد؛ مانند غفلت از جان محرومان و ترک انصاف و جود و بخشش و ایثار که مورد نکوهش عقل و خرد است.
آن گاه بعد از بیان این اجمال به تفصیل میپردازد، همان روشی که قرآن مجید، کراراً از آن برای بیان مسائل مهم استفاده میکند، میفرماید: «هرگاه به تفاوت دو حال آنها (پیروزی و شکست) بیندیشید به سراغ اموری بروید که موجب عزّت و اقتدار آنان شد؛ دشمنان را از آنها دور کرد؛ عافیت و سلامت را برای آنان گسترش داد؛ نعمتها مطیعشان شد و کرامت و شخصیت، رشته خود را به آنان پیوست»؛ (فَإِذَا تَفَکَّرْتُمْ فِی تَفَاوُتِ حَالَیْهِمْ، فَالْزَمُوا کُلَّ أَمْر لَزِمَتِ الْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ، وَ زَاحَتِ الاَْعْدَاءُ لَهُ عَنْهُمْ، وَ مُدَّتِ الْعَافِیَةُ بِهِ عَلَیْهِمْ، وَ انْقَادَتِ النِّعْمَةُ لَهُ مَعَهُمْ، وَ وَصَلَتِ الْکَرَامَةُ عَلَیْهِ حَبْلَهُمْ).
سپس امام، عواملی را که باعث فراهم شدن این امور پنجگانه (عزّت، شکست دشمن، عافیت، نعمت و کرامت) شد به این صورت بیان میفرماید: «(این امور عبارتند از) پرهیز از تفرقه و پراکندگی، تأکید بر الفت و اتحاد، تشویق یکدیگر به آن و سفارش نمودن به انجام آن است»؛ (مِنَ الاِْجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ، وَ اللُّزُومِ لِلاُْلْفَةِ، وَ التَّحَاضِّ عَلَیْهَا، وَ التَّوَاصِی بِهَا).
این عوامل چهارگانه گرچه همه به مسئله اتحاد و وحدت باز میگردد؛ ولی هر یک از تعبیرات ناظر به نکتهای است؛ اجتناب از فرقه ناظر به نفی عوامل تفرقه است و لزوم الفت، ناظر به اثبات عوامل وحدت است. «تحاض» اشاره به تشویق است (احتمالا تشویقهای عملی) و «تواصی» اشاره به سفارش کردن از طریق بیان است؛ و همه اینها در مسیر اتحاد صفوف و یکدلی است.
سپس امام (علیه السلام) به جنبه منفی این مسئله؛ یعنی تفرقه و عوامل آن میپردازد و با تعبیری پر معنا به آنها هشدار میدهد که از عوامل اختلاف به شدت بپرهیزند، میفرماید: «از هر کاری که ستون فقرات آنها را در هم شکست و قدرتشان را سست کرد اجتناب کنید»؛ (وَ اجْتَنِبُوا کُلَّ أَمْر کَسَرَ فِقْرَتَهُمْ (۱)، وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ (۲)).
در ادامه این سخن بعد از ذکر این اصل کلی، انگشت بر عوامل خاص آن میگذارد و میفرماید: «(عوامل اختلاف آنها) از کینههای درونی، بدخواهی، پشت به هم کردن و دست از یاری هم برداشتن بود»؛ (مِنْ تَضَاغُنِ الْقُلُوبِ، وَ تَشَاحُنِ الصُّدُورِ، وَ تَدَابُرِ النُّفُوسِ، وَ تَخَاذُلِ الاَْیْدِی).
این چهار عامل، عوامل اصلی اختلافند که بعضی جنبه باطنی دارد؛ مانند کینههایی که در سینهها پنهان است و حسادت و بخل، و بعضی جنبه ظاهری دارد؛ مانند پشت به یکدیگر کردن و در برابر حوادث برادران و دوستان و مؤمنان را تنها گذاشتن. آری! این امور در هر قوم و ملتی پیدا شود پشتشان را میشکند و قدرتشان را میگیرد.
پی نوشت ها:
۱. «فقره» به معنای مهره پشت است که جمع آن «فقرات» است و به منزله ستونی است که پشت انسان را نگه میدارد و به او اجازه خم و راست شدن میدهد.
۲. «منّه» به معنای قوّت است و «منّت» بر وزن «عزّت» به معنای نعمت بزرگ است که موجب قدرت و قوت میشود و به گفته راغب در مفردات در اصل از «منّ» که واحد وزن است گرفته شده است.
فیلم/ اعترافات علیرضا اکبری جاسوس انگلیس/ از نحوه ارتباط گیری تا بازداشت توسط وزارت اطلاعات
ویدیو/ حضور وزیر امورخارجه بر مزار شهید عماد مغنیه و شهدای مقاومت
رئیس جمهور در کنار سفره هفت سین/عکس
حضور قالیباف بر سر مزار شهید حاج قاسم سلیمانی/ عکس
هواشناسی ایران ۱۴۰۱/۱۲/۲۱؛ ۲ سامانه بارشی در راه ایران/ هشدار هواشناسی برای ۱۹ استان
ببینید/درخواست حاج قاسم از خادم امام رضا (علیهالسلام)
غرس نهال توسط رهبر انقلاب به مناسبت روز درختکاری
تصادف دو قطار با یکدیگر در یونان با ۱۱۷ کشته و زخمی+ عکس
اولین تصویر از تونلهای مخصوص سامانههای پدافندی
اولین تصویر ماهوارهای از پهپاد شاهد 149 سپاه
عکس/ اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر همسر شهید مطهری
دشداشه پوشیدن رونالدو در جشن عربستان/ عکس
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز رهبر انقلاب
تصویر کمتر دیده شده از دو شهید مقاومت
ببینید/بیانات رهبر انقلاب در دیدار خانواده و اعضای ستاد بزرگداشت سردار سلیمانی
عکس/ دیوارنگاره جدید میدان لیعصر به مناسبت مبعث
عکس/ اسکورت رئیسی در خیابانهای پکن
عکس/ حضور محمد انصاری در منطقه زلزله زده خوی
عکس/ افتتاح نخستین تعمیرگاه خودرو ویژه بانوان
عکس/ رئیس جمهور در راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس/ نمایش پهپاد شاهد۱۳۶ در مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن
محمود واعظی و محمدجواد آذری جهرمی در راهپیمایی ۲۲ بهمن/ عکس
عکس/ حضور دهه نودیها در اولین ساعات راهپیمایی ۲۲ بهمن
حسن روحانی در راهپیمایی ۲۲ بهمن در تهران/ عکس
عکس/ نمایش موشک سجیل در مسیر راهپیمایی ۲۲ بهمن
ببینید/روضه شب چهارم فاطمیه 1444 با حضور رهبر معظم انقلاب
عکس/ شهر قهرمان مرعش قبل و بعد زلزله
دیدار رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با علمای مشهد
ورود اولین اقلام اهدایی ایران به ترکیه/ عکس
عکس/ نجات مادر و فرزند از زیر آوار بعد از ۲۹ ساعت!
آتش سوزی کانتینرهای واژگون شده در بندر ترکیه/ عکس
تصاویر هوایی از وضعیت شهر "قهرمان مرش" بعد از زلزله
نمایی عجیب از روستای شمال ادلب سوریه قبل و بعد از زلزله
عکس/ بهت زلزلهزدگان از ویرانیها در ترکیه
عکس/ ارسال محمولههای امدادی ایران برای زلزله زدگان سوری
عکس/ قلعه تاریخی غازی آنتپ ترکیه قبل و بعد از زلزله
تصویری قدیمی از حضور رهبر انقلاب در حرم حضرت زینب(س)
خسارات زمینلرزه در حلب و لاذقیه سوریه/ عکس
آوارگی مردم ترکیه بعد از زلزله مهیب/ عکس
خرابی های ناشی از زلزله ۷.۸ ریشتری در ترکیه/ عکس
عکس/ جدیدترین اثر حسن روح الامین برای امیرالمومنین
دانشآموزانی که رهبرانقلاب را همراهی کردند چه کسانی بودند؟
عکس/ حضور سردار سلامی در مناطق زلزلهزده خوی
بلندترین کوه منظومه خورشیدی/عکس
ببینید/روضه شب سوم فاطمیه 1444 با حضور رهبر معظم انقلاب
عکس/ وزغی عجیب به اندازه نوزاد انسان!
عکس/ روزنامه اطلاعات - ۱۲ بهمن ۱۳۵۷
رهبر انقلاب بر سر مزار شهدای هفتاد و دو تن/ عکس
عکس/ رهبر انقلاب بر سر مزار شهید "آرمان علیوردی"
حضور رهبر انقلاب بر مزار شهید آتشنشان/ عکس
عکس/ تجدید میثاق هیئت دولت با آرمانهای امام خمینی(ره)
عکس/ دیدار کارآفرینان با رهبر انقلاب
ببینید/بیانات رهبر انقلاب در دیدار خانوادههای شهدای حادثه تروریستی شاهچراغ
کشف مجسمه «هرکول» هنگام تعمیر فاضلاب/ عکس
النصر با رونالدو مچ مسی و آرژانتین را خواباند! +عکس
عیادت امیرعبداللهیان از مجروح حادثه سفارت باکو/ عکس
ببینید/رهبر معظم انقلاب: بساط شرارت جمع خواهد شد
عکس/ پیام رهبر انقلاب به اجلاس سراسری نماز
رونمایی از شلواری عجیب در طرح اقتدار پلیس/ عکس
تصاویری از 9 ماهگی پیروز؛ یوز ایرانی
رئیس امارات پسرش «خالد» را ولیعهد ابوظبی کرد
بارش برف و باران در نقاط مختلف کشور/خیزش گردوخاک در استانهای غربی
رژیم غذایی سالم برای افطار
نحوه پرداخت عوارض الکترونیکی آزادراه
رگبار باران و کاهش دما در نیمه غربی کشور/خروج سامانه بارشی؛ چهارشنبه
عکس/ افطار رئیسجمهور در کنار ایتام
اینفوگرافیک/ خوراکیهای ممنوع در وعده سحری
برنامه سازمان سنجش برای ۳ آزمون سراسری ۱۴۰۲
جزئیات ساعت آغاز به کار ادارات
وضعیت راههای کشور؛ جاده چالوس و آزادراه تهران-شمال باز هم مسدود شد
اینفوگرافیک / چه کسانی نباید روزه بگیرند؟
ورود سامانه بارشی جدید به کشور از فردا
تشدید بارش در ۱۱ استان/وزش باد شدید در ۱۶ استان
تداوم انسداد محور چالوس و آزادراه تهران - شمال تا اطلاع بعدی
ورود سامانه بارشی به کشور طی روز یکشنبه
کدام روغن خوراکی برای مصرف بهتر است؟
ساعت کاری همه ادارات در ماه رمضان شناور شد
سامانه بارشی جدید ۶ فروردین از راه میرسد
اعلام زمان پخش ویژهبرنامههای ماه رمضان از تلویزیون
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
اینفوگرافیک / چند توصیه تغذیهای در ایام نوروز
چالوس امروز هم یکطرفه شد/ برف و باران در جادههای نیمی از استانهای کشور
فعالیت ۲۵۰۰ گشت انتظامی در هر شیفت کاری/ برخورد با خاطیان امنیت مردم
فعالیت سامانه بارشی جدید در کشور طی امروز و فردا
دشمنی با ملت ایران در پیام نوروزی مقامات آمریکایی نمایان است/ادعای دروغین حمایت از زنان ایرانی
هواشناسی ایران ۱۴۰۱/۱۲/۲۹؛ تشدید فعالیت سامانه بارشی/ هشدار نارنجی هواشناسی برای ۲۸ استان
اینفوگرافیک / بیماریهای رایج سفر و چند داروی پیشنهادی برای بهبود آنها
اینفوگرافیک / پنج نکته مهم در استفاده از داروها در سفر
اینفوگرافیک / اگر ماهی قرمز میخرید، بخوانید
۱۱ کیلومتر خط مترو در پایتخت به بهرهبرداری رسید
۵ اشتباه رایج پس از پرخوری
هشدار نوروزی پلیس: برنامه سفر نوروزیتان را به غریبهها نگویید
گروه سخت والیبال ایران برای صعود به المپیک/ نبرد با آمریکا و برزیل
وزش باد شدید و رگبارهای پراکنده طی روزهای آینده در تهران
اینفوگرافیک / توصیههای غذایی که باید برای سفر جدی بگیرید!
پاسخ کنعانی به اظهارات صدر اعظم آلمان
برنامههای تهرانگردی در نوروز اعلام شد
رزمایش مرکب دریایی ۲۰۲۳/ اجرای عملیات رهگیری و انهدام اهداف هوایی شبانه
بارش باران در برخی نقاط کشور طی روزهای آینده/کاهش محسوس دمای نقاط شمالی کشور
برف و باران در جادههای ۱۰ استان/ افزایش ترددهای بین شهری در دومین روز از طرح نوروزی پلیس راهور
اعلام آمادگی عربستان برای سرمایه گذاری در ایران
اعتیاد عجیب و غریبی که پهلوی دوم داشت!
محدودیتهای ترافیکی ایام نوروز اعلام شد/ کدام جادهها در ایام نوروز یکطرفه است؟
در سال ۱۴۰۲ چند تعطیل رسمی داریم؟
آغاز طرح نوروزی پلیس راهور در جادههای کشور از فردا
تداوم بارش در برخی استانها/ وزش باد شدید و خیزش گرد و خاک در شرق کشور
منع کلیه دستگاههای اجرایی از خرید هرگونه محصول و خدمات مشابه غیر داخلی در حوزه فناوری اطلاعات
پزشکی خانواده در سراسر کشور اجرایی میشود/ درمان رایگان بیماران مناطق محروم
اجرای برنامه های نوروزی پایتخت از افطار تا سحر
بارش باران در غالب نقاط کشور/ کاهش دما تا ۱۰ درجه در استانهای ساحلی دریای خزر
سرعت مجاز در آزادراهها ۱۰ کیلومتر کاهش یافت
اینفوگرافیک/ تبدیل پلاک منطقه آزاد خودرو به ملی
اینفوگرافیک/ چگونه مصرف آب را کاهش دهیم؟
حکم اعدام «حبیب فرجالله چعب» در دیوان عالی کشور تایید شد
اینفوگرافیک/ واکنش کشورهای جهان به توافق تهران و ریاض
ایرانچکهای ۲۰۰ هزار تومانی به بازار میآید
«سلطان شکنجه» ایران که بود؟
اینفوگرافیک/ چند واقعیت درباره قند
اینفوگرافیک / پر درآمدترین ورزشکاران تاریخ را بشناسید
رونمایی از نمونه معیار تولید جت آموزشی یاسین