مثبت زندگی » روانشناسی

با شعار حقیقت گویی، میخواهند،ناامید کنند و جان مردم را بگیرند

امید، یکی از ویژگی های زندگی است که ما را به جستجوی فردای بهتر وامیدارد، امید، یعنی موفقیت و آینده ی بهتر و دلیلی برای زیستن.

کد خبر: ۲۴۴۵۰۲

تاریخ انتشار:۰۲ فروردين ۱۴۰۱ - ۰۹:۲۳ - 22 March 2022

با شعار حقیقت گویی، میخواهند،ناامید کنند و جان مردم را بگیرند

به گزارش روزپلاس؛ امید، یکی از ویژگی های زندگی است که ما را به جستجوی فردای بهتر وامیدارد، امید، یعنی موفقیت و آیندهی بهتر و دلیلی برای زیستن. وقتی امید وجود داشته باشد، شادی و سرور در زندگی حضور خواهد داشت، به همین دلیل، روانشناسان در سالهای اخیر به موضوع جدیدی تحت عنوان روانشناسی مثبت پرداختهاند.

امید یکی از مفاهیم بسیار نزدیک به خوش بینی و یکی از ویژگی های زندگی است که افراد را به جستجوی فردای بهتر وا می دارد. امید یعنی انتظار موفقیت و آیندۀ بهتر، یعنی دلیلی برای زیستن، وقتی امید در دل و ذهن وجود داشته باشد، اشتیاق زندگی نیز وجود خواهد داشت (بهادری نژاد، ۱۳۷۵)

اُمید، به اختیار خود انسان است و از آنجا ناشی می شود که تصمیم بگیرد که هیچ گاه خود را کمتر از موجودی بی همتا و مهم نپندارد. شخص، اُمید را با تصمیم به داشتن آن بدست می آورد. فقط به سادگی تصمیم می گیرد که دیگر به وسیله هیچ چیزی بیرون از وجود خویش، خرد و فرسوده نخواهد شد و مسئولیت تغییر زندگی خویش را در صورت نا مطلوب بودن، بر عهده گرفته و علیرغم مخاطرات مربوطه اینکار را انجام خواهد داد (دایر، ۱۹۹۱؛ ترجمه نیک فطرت، ۱۳۸۸).

امید درمانی امروزه بخش مهمی از روند بهبود بخشی به بیماران محسوب می گردد و همواره بهترین نتیجه ها زمانی به دست می آید که بالاترین سطح امید را دارید. هر اندازه فردی با مهارت و استعداد باشید، بازهم برای فتح قله های موفقیت به امید نیازمندید. زندگی پر از شرایط سخت و فراز و نشیب های طاقت فرسا است، و تمام درهای قفل شده ای که مقابل راه تان قرار می گیرد با کلید امید و در کنار تدبیر صحیح شما را به سرمنزل مقصود رهنمون خواهد کرد.

تفکرات مثبت باید در زمان کودکی و درست وقتی که شخصیت هر انسانی در حال شکل گیری می باشد، در ذهن و روحش نهادینه شود. درک بخش هویتی افراد در سن یکسالگی بسیار قوی و همراه با رشد تفکر صورت می پذیرد.

با اینکه ایده امید از زمان آغاز خلقت آدمی وجود داشته است، اما بررسی علمی آن در زندگی انسان قدمتی کوتاه دارد و دوران طفولیت خود را می گذارند. ساده ترین راه برای شناخت ارزش و اهمیت هر چیزی در زندگی انسان، بررسی و تحلیل آثار و کارکردهای آن است. اهمیت امید در زندگی انسان چنان است که قرآن کریم در آیات متعدد به طرح امید برای انسان می پردازد.

برای نمونه، در سوره یونس اشاره می کند که «امید به آینده ی برتر در این دنیا و آخرت است که موجب می شود تا انسان ها باورها و عکس العمل های خود را تصحیح کند و به اصلاح و بهسازی اعمال و رفتار خود بپردازد» (آیات 8-7). یا در سوره بقره اشاره شده است که «امید است که انسان را به سوی کار یا عملی سوق می دهد امید به پاسخگویی از سوی خداوند علت و انگیزه دعا و طلب از اوست» (آیه 186). یا آنجا که بحث از موفقیت است در سوره یوسف (آیه 87) می فرماید «اگر انسان امیدی به دستیابی نداشته باشد هرگز تلاشی نخواهد کرد و کوششی برای رفع و برداشتن مشکلات از خود نشان نمی دهد» (منصوری، 1387).

از این آیات می توان استنباط کرد که روحیه شخص با «امید رسیدن به هدف» تقویت می شود و در برابر سختی ها واکنش مثبت از خود نشان می دهد. این بدان معنا نیست که یقیناً به هدفش می رسد بلکه فقط امیدوار است که به آن دست یابد.

در افسانه های یونان باستان این اسطوره به چشم می خورد که زئوس ـ خدای خدایان ـ از پرومتوس ـ الهه مرگ ـ به خاطر دزدیدن آتش ـ پرومته ـ از خدایان سخت برآشفت. برای گرفتن انتقام، خدایان پاندورا را که زیبای خیره کننده ای داشت، آفریدند که به زمین مبوط کند تا برادر پرومتوس را وسوسه کند.

او با خود جعبه ای حمل می کرد که خدایان به او هشدار دادند که هرگز آن را باز نکند. زئوس، که آشکارا شکل اولیه روان شناسی معکوس را اعمال می کند، می دانست که پاندورا توان مقاومت در برابر این وسوسه را ندارد که نگاهی دزدا به این صندوقچه گنج نیندازد (اسنایدر، 1996). به محض اینکه او صندوقچه را گشود همه مصیبت ها (قولنج، نقرس، درد مفاصل،

غبطه، کینه و انتقام) در زمین پخش شدند، تنها چیزی که در صندوقچه باقی ماند «امید» بود (اسنایدر، 2002).

زیربنای فکری نظریۀ امید ، به آثار ارائه شده از سوی کاتلین و چان (۱۹۹۰) و استوتلند (۱۹۶۹) بر می گردد که در آن، امید به عنوان انتظار فرد برای موفقیت در دستیابی به هدف، تعریف شده است (خدابخشی، ۱۳۸۳).

مفهوم امید به زندگی

اميد به زندگي يكي از معيارهاي اساسي تعيين سطح كيفيت زندگي در جوامع امروزي محسوب میشود بهطوریکه هر چه طول عمر مردم كشوري بيشتر باشد، آن جامعه را پیشرفتهتر میدانند. بيشترين اميد به زندگي مربوط به كشور ژاپن است كه متوسط سن مردم آن به بيش از ۸۰ سال میرسد و بعدازآن كشورهايي مثل سنگاپور، استراليا و كانادا با تفاوت بسيار نزديكي باهم قرار دارند و كمترين ميزان اميد به زندگي مربوط به كشورهايي مثل افغانستان و زيمبابوه با متوسط سن كمتر از ۴۰ سال است.

اسناد تاريخي مربوط به صدها سال پيش نشان میدهند متوسط طول عمر برخي افراد در آن زمان، كمتر از ۳۰ سال بوده است حالآنکه در جوامع كنوني اين عدد به بيش از ۸۵ سال براي كشورهاي پيشرفته میرسد. در كشور ايران سن اميد به زندگي براي مردان ۷۰ و براي زنان حدود ۷۳ سال است.

تعریفهای گوناگوني در رابطه با اميد به زندگي وجود دارد اما بهطور خلاصه میتوان گفت اميد به زندگي متوسط سالهایی است كه فرد انتظار دارد، زندگي كند. پيشرفت علم درزمینههاي مختلف صنعتي، كشاورزي و پزشكي در چند دهه اخير نقش بسيار مؤثری در ارتقاي سطح كيفيت زندگي و به دنبال آن افزايش طول عمر انسانها ايفا كرده است. اين پیشرفتها باعث شده تا متوسط تعداد سالهایی كه فرد انتظار دارد زندگي كند.

بهبیاندیگر، اسنايدر و همكارانش (۱۹۹۱) اميد را «مجموعهای شناختي میدانند كه مبتني بر احساس موفقيت ناشي از منابع گوناگون (تصمیمهای هدف مدار) و مسيرها (شیوههای انتخابشده براي نيل به اهداف) است.» بنابراين، اميد يا تفكر هدف مدار، از دو مؤلفه مرتبط به هم يعني مسيرهاي تفكر و منابع تفكر، تشکیلشده است.

«مسيرهاي تفكر» انعکاسدهنده ظرفيت فرد براي توليد کانالهای شناختي براي رسيدن به اهدافش است و منابع تفكر هم عبارتاند از افكاري كه افراد درباره تواناییها و قابلیتهایشان براي عبور از مسيرهاي برگزيده تعريف کردهاند تا به اهدافشان برسند. از طريق تركيب منابع و مسيرها، میتوان به اهداف رسيد.

اگر هرکدام از اين دو عنصر شناختي وجود نداشته باشند، رسيدن به اهداف غیرممکن است. شواهد تحقيقاتي زيادي وجود دارند كه نشان میدهند بين بالا بودن ميزان اميد افراد و موفقيت آنها در فعالیتهای ورزشي، بالا بودن ميزان پيشرفت تحصيلي، سلامت جسمي و رواني بهتر و بيشتر مؤثر بودن روشهای رواندرمانی مورداستفاده در درمان اختلالات، ارتباط وجود دارد (اسنايدر،۲۰۰۲).

ازآنجاکه عناصر دوگانه سازنده اميد، يعني منابع و مسيرها، بيانگر فرآيند افكار هدف مدار میباشند و فکرت هدف مدار هم ازلحاظ نظري نقطه مركزي و ثقل معنا در زندگي هستند، پس میتوان فرض نمود كه تفكر اميدوارانه پيامد اصلي معناداري در زندگي میباشد (اسنايدر و فلدمن، ۲۰۰۵).

اریک فروم

اریک فروم نیز امید را یکی از عناصر ذاتی ساختار حیات دانسته (دو عنصر دیگر ایمان و شکیبایی است). بدون امید، انسان رو به مرگ می رود. از نظر او امید، حد فاصل میان عمل گرایی غیرواقع گرایانه [افراطی] و انفعال است:

«امید درست شبیه ببری است که در کمین است و تنها موقعی می جهد که زمانش رسیده باشد. نه اصلاح طلبی بدبینانه و نه تندروی ماجراجویانه، هیچ کدام جلوۀ امید نیستند. امید یعنی در هر لحظه آمادۀ آن اتفاق خوبی باشی که هنوز رخ نداده، و حتی اگر در طول زندگی ات هم رخ نداد، ناامید نشوی.»

او امید را از مثبت اندیشی تفکیک می کند؛ زیرا مثبت اندیشی جزء مسائلی نیست که بشر خیلی با آن درگیر باشد. اما وقتی کسی امید دارد، «به توانایی اش در رهاشدن از اوضاع پیچیده و مهلکی که خودش به وجود آورده، ایمان دارد». در طول تاریخ، افراد امیدوار در مواجهه با مسائل وخیمی که بشر با آن مواجه است،

بیشترین جدیت را به خرج داده اند و از راهی منطقی و واقع گرایانه، مجدانه در حل آنها کوشیده اند. امید یعنی احساس گشودگی و تعهد نسبت به زندگی و پیشرفت.

هرمان کوهن

هرمان کوهن و مارتین بوبر جزو آن گروه از نویسندگان هستند که به امید در ذیل مقولۀ پیشرفت بشر به سمت آیندۀ بهتر پرداختند. هر دوی آنها بحث خود را بر مبنای مفاهیم و آرمان هایی برگرفته از عهد عتیق پی ریزی کرده اند.

بنابر نظر کوهن، کانت شناسی که دیدگاه هایش به شدت متأثر از کانت بود، امید در توحید و اخلاق پیشرفتۀ یهودی به بالاترین سطح خود می رسد؛ زیرا این امید نه خودمحورانه است و نه لذت گرایانه، بلکه تعهدی است نسبت به آرمان منجی گرایانۀ سعادت و رستگاری تمام انسان هایی که در طول تاریخ زیسته اند. امید منجی گرایانه، معطوف است به آرمانی تماماً اخلاقی و بشردوستانه:

«انگارۀ منجی گرایی به انسان آرامش و قوت قلب می دهد و تضمین می کند نه تنها انسان های برگزیده، بلکه تمام ملت ها و اقوام روزی در توازن و یکپارچگی با یکدیگر خواهند زیست، همان گونه که طبیعت می زید.»

این امید بر "انگاره"ی [وجود] خدا متکی است (همانند دیدگاه کانت که وجود خدا را پیش فرضی عمل گرایانه می دانست). کوهن می پذیرد که در ادیان جایگاهی برای "امید" وجود دارد و آن، امید به زندگی پس از مرگ است، اما او اهمیت این جایگاه را در رتبۀ دوم می داند و تصور سنتی از جاودانگی را نمی پذیرد. کوهن بر این باور است که زندگی پس از مرگ حقیقتاً یکی از "اسرار الهی" است و ابداً آن اهمیتی که امید منجی گرایانه برای ایمان دارد را ندارد.

اریک اریکسون

در نظریه اریکسون ، نوباوگی ( سال اول زندگی ) زمان جذب کردن است، به طوری که نوباوگان، نه تنها از طریق دهان، بلکه از طریق اندامهای حسی گوناگونشان «جذب میکنند». زمانی که آنها غذا و اطلاعات حسی را جذب میکنند، یاد میگیرند به دنیای بیرونی اعتماد

کنند یا به آن بیاعتماد باشند؛ وضعیتی که به آنها امید واقعبینانه میبخشد. بحران روانی-اجتماعی این دوران، اعتماد بنیادی در برابر بیاعتمادی بنیادی است و نیروی بنیادی امید مشخص میشود.

در نظریه اریکسون دوره پیری از ۶۰ سالگی تا پایان زندگی را دربردارد. پیری میتواند دوران شادی، نشاط و اعجاز باشد، اما دوره کهولت، افسردگی، و ناامیدی نیز هست. حالت روانی-جنسی پیری، لذتجویی کلی است. بحران روانی-اجتماعی، انسجام در برابر ناامیدی، و نیروی بنیادی آن، خرد است.

سلیگمن

امید به عنوان سازه ای در نظر گرفته می شود که بسیار نزدیک به مفهوم خوش بینی است.

مفهوم امید شامل مولفه های زیر است (سلیگمن، 2005):

– هدف ارزشمندی که فرد به سمت آن برانگیخته می شود،

– ادراک توانایی طراحی گذرگاه هایی به سوی هدفهای مطلوب به رغم موانع موجود (تفکر گذرگاه)،

– انگیزش برای استفاده از این گذرگاه ها و اعتقاد به توانایی خود برای پیگیری اهداف (تفکر عامل)،

هر سه این عوامل در مسیر حرکت به سمت هدف ها از تجارب گذشته فرد تاثیر می پذیرند و تحت تاثیر تجارب گذشته فرد به موقعیت فعلی آورده می شود.

با توجه به این مطالب و مرور اهمیت امید در پیشرفت زندگی فرد و جامعه، سوال اینجاست، که چرا برخی از سیاستمداران و افراد صاحب رسانه، سعی دارند با ظاهر واقع گرایی، و حقیقت گویی، امید را در مردم از بین ببرند.

مانند این است که پزشک به یک بیمار مبتلا به سرطان،فقط از اوضاع آزمایشات و سلول های سرطانی بگوید،چون میخواهد فقط، حقیقت را بگوید.

درحالیکه بیماران، با داشتنِ امید، میتوانند بر آن سلول های سرطانی هم غلبه کنند.

اگر در وضعیت اقتصادی کشورمان، سلول های سرطانی افزایش پیدا کرده، حقیقت گویی، به تنهایی، اوضاع بیمار را بدتر خواهد کرد.

باید به بیمار امید داد..

اینکه کسی به مردم امید ندهد، شاید میخواهد، جانِ او را بگیرد...

سایر اخبار

چگونه آسیب جنگ را کنترل کنیم؟

4 منبع پنهان غم و اندوه که هیچکس به شما نگفته است

با سندروم ابر صورتی آشنا شوید

تفاوت یک زن عاقل با یک مرد عاقل چیست؟

چگونه یک جنگ را آنلاین تماشا کنیم؟

وقتی نوجوانان به جنگ می روند