به گزارش روزپلاس، اجتماع مخلوطی از شرکت‌ها و صنایع مختلف و درعین حال ناهمگن زیر چتر گروه ماشین‌آلات و تجهیزات، گروهی با نرخ بازده دارایی اندک و حاشیه سود عملیاتی به مراتب پایین، با 15 نماد در بازار سرمایه!
از تپکو، لبوتان، تکمبا، تکشا، تایرا، تکنو، تمپی، لخزر، لسرما، وتوشه، تمحرکه، لابسا، لازم، لخانه و تاتمس به عنوان نمادهای فعلی این گروه یاد می‌شود. ارزش روز بازار این گروه حدود 23 هزار و 134 میلیارد تومان ارزیابی می‌شود که این گروه با قیمت فعلی، حدود چهار دهم درصد از کل بازار سهام را در اختیار دارد.
نسبت قیمت به درآمد این گروه در شرایط فعلی 7.6 درصد بوده که با توجه به میانگین این نسبت در کل بازار، عدد این گروه تا حدود اندکی جذاب به نظر می‌رسد. نگاهی به زمینه فعالیت اعضای این گروه، به‌خوبی یادآور می‌سازد که حاضران در آن، تا چه میزان در زمینه فعالیت با یکدیگر فاصله دارند همچون تولید لوازم سرمایشی، لوازم خانگی، تراکتور، کمباین، ساخت پمپ و خلاصه صنایع کشاورزی.
گفته می‌شود که گروه ماشین‌آلات و تجهیزات در یک‌سال گذشته 10 درصد از ارزش بازار خود را از دست داده هرچند که میانگین کل بورس در همین مدت حدود 2.3 درصد از ارزش بازار خود را از کف داده است. این مقدار، نشان می‌دهد که گروه مذکور تا حدودی برای از دست دادن ارزش بازار از میانگین بورس هم سبقت گرفته است.
برای آشنایی بیشتر با این گروه، باید اندکی به مختصات دیگر اعضای این گروه هم پرداخت. در قدم اول، نسبت پرداخت سود این گروه در محدوده 36 درصد بوده که از میانگین بازار به مراتب پایین‌تر است. همین عامل باعث می‌شود تا معامله‌گران در مورد خرید سهام حاضران در این گروه، اندکی احتیاط را چاشنی کار خود سازند.
در عین‌حال، درصد شناوری این گروه حدود 24 درصد بوده که تا حدودی عدد معقول و منطقی نسبت به درصد شناوری در بازار سهام تلقی می‌شود. ناگفته نماند که میانگین دوره وصول مطالبات این گروه حدود 59 روز بوده که تا این نسبت تا حدودی بهبود یافته است. در یک تصویر از بالای این گروه، سهامداران حقوقی در یک‌سال اخیر 90 میلیون برگه سهم از این گروه را خریداری کرده‌اند. هرچند که در ده روز اخیر و با صعودی شدن شاخص کل بازار، حضور حقیقی‌ها در این گروه روندی صعودی به خود گرفته است.
لبوتان، لسرما، تاتمس، لابسا، لخزر، لازما، لخانه و تاتمس
تولیدات لوازم خانگی را می‌توان یکی از اعضای فعال درگروه ماشین‌آلات و تجهیزات به شما آورد؛ صنعتی که در آن انواع لوازم خانگی و سرمایشی هم تولید می‌شود.
صنعت لوازم خانگی یکی از صنایع با دامنه بسیار متنوع بوده که در اثر تغییر شرایط در مرحله پیچیده و پر شتابی قرار گرفته و به لحاظ برخورداری از پتانسیل ایجاد اشتغال می‌تواند نقش مهمی در توسعه صادرات غیرنفتی و خروج کشور از رکورد اقتصادی حاکم داشته باشد.
توسعه این صنعت ضمن ایجاد فرصت اشتغال برای تعداد زیادی از متقاضیان کار، می‌تواند از خروج بسیاری از منابع مالی کشور در قالب واردات و قاچاق محصولات این حوزه جلوگیری کند. طبق برنامه راهبردی صنعت، سهم صادرات لوازم خانگی نزدیک به هفت دهم درصد از صادرات صنعتی کشور بوده است. اگر این میزان ناچیز صادرات لوازم خانگی را در کنار آمارهای دیگر این صنعت چون اشتغال 58 هزار نفری صنایع لوازم خانگی قرار دهیم، می‌توان جمع‌بندی کرد که صنایع لوازم خانگی ایران در یک غفلت تاریخی از رقابت با همتایان خارجی خود بازمانده است. تا چند سال گذشته، بیشترین بخش بازار لوازم خانگی در اختیار برندهای خارجی بود، ولی در یک‌سال اخیر، به علت خروج برندهای خارجی از ایران، تولیدکنندگان داخلی، گردانندگان بازار هستند و سهم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند.
به بیانی دیگر، به علت محدودیت‌ها، تولیدکنندگان با نصف ظرفیت مشغول به تولید بوده‌اند و این شرایط، استقبال از خرید و فروش لوازم خانگی قاچاق را رونق بخشیده است. براساس اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از هر سه قلم کالای موجود در بازار لوازم خانگی، دو قلم قاچاق است که تنها در صورت اقدام جدی دستگاه‌های نظارتی و افزایش کیفیت محصولات، این میزان کاهش خواهد یافت.
اما فعالان این بخش با چه ریسک‌هایی مواجه هستند؟
ریسک عدم ثبات و نوسانات نرخ ارز و چالش‌های تأمین ارز، ریسک‌های سیاسی و محدودیت در تأمین قطعات، رکود تورمی حاکم بر شرایط اقتصادی، ریسک قیمت مواد اولیه، ریسک تغییر مبنای حقوق و عوارض گمرکی و ریسک قیمت مواد اولیه و فلزات اساسی و به‌صورت مشخص (مس، برنج و فولاد وآلومینیوم) از جمله ریسک‌هایی بوده که این بخش از گروه مذکور با آن مواجه هستند.
تکشا، تایرا، تکنو، تپکو و تکمبا
صنعت تولید ماشین‌آلات کشاورزی در ایران درسال‌های متمادی دارای یک محیط غیر رقابتی وانحصاری بوده، اما در سال‌های اخیر، با تغییراتی که در سیاست کلان دولت‌ها روی داده، شاهد ایجاد فضای رقابتی در این صنعت هستیم به نحوی که ظهور شرکت‌های کوچک و بزرگ در سالیان اخیر ماحصل این تغییرات بوده است.
در حال حاضر در کنار سازندگان بزرگ، واحدهای دیگری نیز وجود دارند که در کسب‌وکار ماشین‌آلات کشاورزی و تراکتور بوده و به واردات یا مشارکت در تولید انواع تراکتور باغی، شالیزار و زراعی مشغول بوده و درصدد افزایش سهم بازار داخلی خود هستند. در شرایط فعلی، علاوه بر گروه صنعتی تراکتورسازی که مشتمل بر سه شرکت تولیدکننده تراکتور در تبریز، ارومیه و کردستان با ظرفیت اسمی 30 هزار دستگاه در سال بوده، واحدهای دیگری نیز وجود دارند که در کسب و کار ماشین‌آلات و تولید انواع تراکتور باغی، شالیزار و زراعی هستند. نگاهی به بازار تراکتور در ایران نشان می‌دهد که درسال گذشته حدود 20672 تراکتور به فروش رفته که سهم تراکتورسازی ایران در فروش تراکتورهای زراعی و باغی حدود 98 درصد بوده است.
در واقع، مابقی سهم فروش تراکتور به تراکتورسازی کاسپین، عمران سیرجان، ماشین اصفهان آپادانا و سایرین مربوط می‌شود. ساده‌تر اینکه درسال گذشته از 20672 تراکتور تنها 281 تراکتور توزیعی مربوط به رقبای تراکتورسازی ایران بوده است. در عین حال، تولید تجهیزات سنگین هپکو به عنوان عضو حاضر دیگر در این گروه در سال گذشته، 113 دستگاه انواع لودر، بیل مکانیکی و غلتک و مینی غلتک بوده که نسبت به سال ما قبل از آن رشدی دو برابری را نشان می‌دهد.
در شرکت کمباین‌سازی هم به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در این صنعت، سهم این شرکت از کمباین سبک، 95 درصد، بیلر 349 حدود 53 درصد و بیلر 351 حدود 53 درصد از بازار داخل در اختیار این شرکت است.
اما با وجود پرتعداد بودن شرکت‌های فعال در زمینه تولید تجهیزات کشاورزی چرا میزان حضور آنها در بورس بشدت کمرنگ است؟
یک عضو هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان تراکتور، کمباین، ادوات و تجهیزات کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران»، تعداد شرکت‌های فعال در این بخش را 65 شرکت عنوان کرده اما در عین‌حال گفته که به لحاظ گردش مالی وداشتن مخاطبان خاص، تولیدکنندگان تجهیزات کشاورزی، توان حضور در بازار سرمایه را ندارند.
فائقه اصانلو، گردش مالی صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی در یک سال را زیر یک هزار میلیارد تومان دانست و افزود که عمده بنگاه‌های تولیدی در زمینه تجهیزات و ادوات کشاورزی زیانده شده و در سال‌های اخیر به دلیل کاهش فعالیت، کوچکتر هم شده‌اند. به گفته وی، با توجه به نوع فعالیت، چشم‌اندازی برای حضور شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات و ادوات کشاورزی در بورس وجود ندارد.
تمپی
پمپ کالایی سرمایه‌ای بوده ومیزان مصرف آن رابطه مستقیمی با تولید ناخالص ملی هر کشوری دارد، به‌طوری که 90 درصد کشورهایی که دارای بالاترین GDPدر دنیا هستند 85 درصد انوع پمپ را در جهان مصرف می‌کنند.
در یک نمای کلی، اندازه بازار جهانی انواع پمپ درسال 2021 حدود 69.81 و در سال 2020 حدود 72 میلیارد دلار برآورد شده که پیش‌بینی می‌شود در سال 2030 به 94.4 میلیارد دلار برسد.
صرف‌نظر از پرداختن به دیگر انوع پمپ‌ها، پمپ‌های گریز از مرکز یکی از پرکاربردترین انوع پمپ‌ها در دنیا بوده که میزان تقاضا برای این پمپ در جهان در سال 2021 حدود 30 میلیارد دلار و برای سال 2028 حدود 45.56 میلیارد دلار برآورد می‌شود.
در ایران با وجود کاهش درآمد سرانه به دلیل اقتصاد مبتنی بر صنایع نفت و کشاورزی، تقاضای پمپ از رشد 4.6 درصدی در سال گذشته برخوردار بوده و حدود 412 میلیون دلار برآورد می‌شود.
صنعت پمپ‌سازی در ایران علاوه بر نکاتی که صنایع پمپ‌سازی چهان با آن روبه‌رو بوده، تحت تأثیر محدودیت‌ها و مدیریت کلان پدیده‌ای اقلیمی و منطقه‌ای قرار دارد.
به عنوان مثال، مصرف آب هر کشور در شرایط امن نباید از 20 درصد آب‌های تجدیدپذیرشونده منابع آب آن کشور بیشتر شود.
هم‌اکنون ایران با 85 درصد مصرف منابع آب تجدید پذیرخود از مرحله بحران هم عبور کرده است.
این مسأله شاهد آن است که مهمترین عوامل در تحولات بازار پمپ کشور مسأله تأمین آب و آبرسانی و صنعت آب و فاضلاب است.
واقعیت این است که صنعت پمپ‌سازی در ایران با چالش‌های مختلفی درگیر بوده که از جمله آنها می‌توان به ریسک تقاضا، ریسک تهیه مواد اولیه، ریسک نقدینگی و ریسک سود‌آوری اشاره داشت.
از گروه ماشین‌آلات و تجهیزات با حضور این بازیگران، به عنوان یکی از گروه‌های کم و بیش پرتوجه یاد می‌شود که دست‌کم بخشی ازاین توجه مربوط به نوع شرکت‌های فعال در آن است.
شرکت‌هایی که در عبور از فراز و فرود اقتصاد، نیازمند تدبیر و خلاقیت بیشتری در برنامه‌ریزی برای ادامه افزایش بازدهی هستند.
باید دید که با این مختصات، تا چه میزان موفق خواهند شد تا اشتهای معامله گران را برای خرید و فروش سهم خود ترغیب کنند؟
ایران