به گزارش روزپلاس، قزاقستان و ازبکستان در مجمع عمومی سازمان ملل مانورهای دیپلماتیک قابل توجهی را به نمایش گذاشتند. هر دو کشور که به طور سنتی به عنوان دولت‌های محوری در آسیای مرکزی و شرکای نزدیک به یکدیگر شناخته می‌شوند، از این گردهمایی سطح بالا برای تضمین توافق‌های جدید با دولت و شرکت‌های بزرگ آمریکایی استفاده کردند.
توافق‌های بزرگ تاشکند: از خرید 22 بوئینگ تا بسته سرمایه‌گذاری 100 میلیارد دلاری
سفر شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان، شامل یک دیدار دوجانبه کوتاه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و اعلام بسته‌ای از توافق‌های سرمایه‌گذاری بالقوه با شرکت‌های آمریکایی به ارزش بیش از 100 میلیارد دلار بود. یک قرارداد تاریخی نیز به امضا رسید که بر اساس آن، شرکت هواپیمایی ازبکستان 22 فروند هواپیمای بوئینگ 787 دریم‌لاینر به ارزش بیش از 8 میلیارد دلار خریداری خواهد کرد.
ترامپ با تمجید از این توافق گفت که این قرارداد 35 هزار شغل در آمریکا ایجاد می‌کند. علاوه بر هوانوردی، میرضیایف فرصت‌هایی را در توسعه زیرساخت‌ها، تحول دیجیتال و توسعه بازار مالی برجسته کرد. ازبکستان همچنین بر عزم خود برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی (WTO) تا سال 2026 تأکید کرد.
راهبرد آستانه: قراردادهای زیربنایی و سودای تبدیل شدن به «قدرت متوسط»
سفر قاسم جومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، نیز با یک توافق استراتژیک با شرکت آمریکایی Wabtec برای تولید و خدمات 300 لوکوموتیو به ارزش 4.2 میلیارد دلار همراه بود. توکایف همچنین در سخنرانی خود درباره اصلاحات سازمان ملل، پیشنهاد داد که نقش قدرت‌های متوسط ارتقا یابد تا «زمانی که قدرت‌های بزرگ دچار اختلاف هستند، بتوانند به عنوان یک پل عمل کنند.»
علاوه بر این، توکایف با شرکت‌های بزرگ آمریکایی از جمله شورون، سیتی‌گروپ، بلک‌استون، متا، اکسون‌موبیل و امبرائر دیدار کرد. در این دیدارها، شرکت شورون سرمایه‌گذاری 55 میلیارد دلاری خود را در پروژه نفتی تنگیز، یکی از حیاتی‌ترین دارایی‌های انرژی قزاقستان، مجدداً تأیید کرد.
«حرکت به سوی آمریکا»؛ نشانه‌های چرخش ژئوپلیتیکی در فضای پساشوروی
پوشش رسانه‌ای، شباهت‌های دستور کار ازبکستان و قزاقستان را برجسته کرده و اغلب آن‌ها را در حال «رقابت برای جلب توجه و سرمایه‌گذاری آمریکا» توصیف می‌کنند.
این نمایش دیپلماتیک فزاینده، بازتاب یک روند گسترده‌تر در آسیای مرکزی برای یافتن صدایی قوی‌تر در صحنه جهانی است.
به گفته آرکادی دوبنوف، تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی، «منطقه پساشوروی دوره فعالیت شدید و قابل توجهی را تجربه می‌کند و در حال حرکت به سوی آمریکاست.»
دوبنوف خاطرنشان می‌کند که توافق صلح ارمنستان و آذربایجان—که کسب‌وکارهای آمریکایی را ضامن ساخت زیرساخت‌های حیاتی در قفقاز جنوبی می‌داند—یک گام مهم در جهت فاصله گرفتن از مسکو بود.
در مجمع عمومی سازمان ملل، توکایف همچنین با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، دیدار کرد که پیشنهاد داد قزاقستان می‌تواند محلی برای مذاکرات صلح احتمالی با روسیه باشد.
سیاست توازن دشوار: تلاش آستانه برای آرام کردن مسکو
با این حال، این چرخش به سمت غرب نمی‌تواند یک‌شبه تکمیل شود. به عنوان مثال، به نظر می‌رسد قزاقستان متعهد به حفظ توازن میان روسیه و غرب است. آستانه اخیراً وزیر خارجه خود را تغییر داد و ارمک کوشربایف، سفیر سابق این کشور در مسکو، را به این سمت منصوب کرد. این انتصاب هم نشان‌دهنده مانورهای داخلی نخبگان و هم تمایل به تنظیم مجدد جایگاه خارجی قزاقستان است.
این اقدام همچنین به معنای تلاشی مجدد برای تثبیت و متوازن کردن روابط با روسیه است، حتی در شرایطی که توکایف قزاقستان را از جهان‌بینی مسکو دور می‌کند. قرار است توکایف در ماه نوامبر به مسکو سفر کند و ولادیمیر پوتین نیز به زودی از اورالسک قزاقستان بازدید خواهد کرد.
در نهایت، مجمع عمومی سازمان ملل تأیید کرد که آسیای مرکزی در حال تبدیل شدن به یک بازیگر قابل مشاهده‌تر و جسورتر در دیپلماسی جهانی است. ازبکستان و قزاقستان در حال پیگیری مشارکت‌های اقتصادی بلندپروازانه‌ای با آمریکا هستند، اما دینامیک نخبگان داخلی، توازن ژئوپلیتیکی میان واشنگتن، پکن و مسکو و رقابت برای کسب اعتبار بین‌المللی، همچنان نحوه جایگاه‌یابی این دو کشور را در سال‌های آینده شکل خواهد داد.