بحران کرونا و عملکرد شرکت های بزرگ ایران در قبال آن

این تاثیر به قدری عمیق و ماندگار است که به عقیده برخی از جامعه شناسان برجسته می‌توان حیات بشری را به قبل و بعد از پاندمی کرونا تقسیم کرد. یکی از جنبه‌های آشکار شده بر اثر همه گیری کرونا، میزان آسیب پذیری جامعه جهانی علی رغم احساس اقتداری است که پیش از این به مدد پیشرفت‌های پزشکی، صنعتی، تکنولوژیک و نظامی به او دست داده بود.

کرونا و مسئولیت مدنی

کرونا نشان داد که میزان آسیب پذیری کلنی جمعیت نزدیک به هشت میلیاردی که روی این سیاره کوچک و آسیب پذیر زندگی می‌کنند به مراتب بیشتر از تصورات قبلی بوده و نوعی همگرایی و هم افزایی بزرگ جهانی برای پوشش دادن نقاط ضعف موجود، بعد از کرونا الزامی است.

آنچه در حال حاضر در اثر این کشف جدید برای نسل بشر مسجل شده، بازنگری در بسیاری از مناسبات اجتماعی و رویکردهای کلان در حوزه زیست بشر بوده است.

یکی از نقاط حساس و کلیدی که نیازمند تعریف الگوهای جدید یا رعایت حداکثری الگوها و پروتکل‌های تعریف شده قبلی است، حوزه مسئولیت مدنی است.

مسئولیت مدنی مقوله ای است که می‌تواند ضمانت قابل ملاحظه ای برای زیست ایمن تر برای بشر به همراه داشته باشد. مسئولیت مدنی از تک تک افراد جامعه شروع می‌شود و تا شرکت‌های بزرگ، نهاد‌های سیاسی و مجموعه‌های عظیم تسری می‌یابد.

مسئولیت مدنی شرکت‌های مواد غذایی

شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی از جمله حوزه‌هایی هستند که اهمیت پایبندی به مسئولیت مدنی در آن‌ها با فراگیری ویروس کووید 19 بیش از پیش خود را نمایان کرد.

شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی از آن جا که با سلامت جامعه، تامین امنیت و تضمین پایداری تغذیه مردم سروکار دارند، در صف اول مسئولیت مدنی نهادها قرار دارند.

شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی از چند جنبه می‌توانند به مسئولیت مدنی خود پایبند باشند و از منظر مشتری مداری و تعامل عمیق و پایدار با جامعه، سیاست گذاری‌های خاصی را در تولید محصول به مرحله اجرا در آورند.

یکی از حوزه‌هایی که شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی از جمله مواد لبنی می‌توانند به تبع مسئولیت مدنی انجام دهند، تولید محصولاتی است که با تقویت سیستم ایمنی بدنی شهروندان آن‌ها را در مواجهه با ویروس کووید 19 تقویت کرده و بتواند جامعه را از این بحران به سلامت بیرون ببرد.

عملکرد شرکت‌های ایرانی در بحران کرونا

خوشبختانه در ایران شرکت‌های تولید کننده محصولات لبنی با اضافه کردن پروبیوتیک‌ها و بخصوص ال کازئی به تولیدات خود در این مشارکت مدنی شرکت کرده اند که از آن جمله می‌توان به برند کاله اشاره کرد که با تولید ماست سون کم چرب غنی شده به پروبیوتیک‌های مفید، در راستای تقویت سیستم ایمنی شهروندان گام بلند و ارزشمندی برداشته است.

البته نکته باریک تر از مویی در این جا نهفته است که میزان عملکرد مسئولانه شرکت‌های ایرانی با توجه به آن کاملا نمایان می‌شود.

موارد متعددی را شاهد بوده ایم که برند‌ها، کسب و کارها و شرکت‌های مختلف، ظهور یک مصیبت و معضل اجتماعی مانند جنگ، بیماری، پاندمی و امثال آن را دستمایه ای برای افزایش سود، فروش بیشتر و افزایش قیمت‌ها به صورت غیر منطقی و حتی منطقی قرار می‌دهند.

همزمان با شیوع پاندمی کرونا که اتفاقا با دور جدیدی از افزایش قیمت‌ها و تورم ناگهانی هم همراه بود، شرکت‌های ایرانی طیفی از محصولات لبنی غنی شده با پروبیوتیک را تولید و به بازار عرضه کردند که اتفاقا با استقبال قابل ملاحظه ای از سوی شهروندان روبه رو شد که مساله فوق در این باره مصداق کامل دارد.

کاله و صرف نظر کردن از افزایش قیمت

تولید محصولات غنی شده با پروبیوتیک از سوی برخی از برند‌های معتبر در حالی صورت گرفت که این مساله را اغلب برند‌ها دستمایه افزایش قابل ملاحظه قیمت محصولات خود قرار دادند که البته در برخی از موارد با توجه به افزایش هزینه‌های تولید و تورم شدید توجیه پذیر بود. اما وقتی از مسئولیت مدنی شرکت‌ها و برند‌ها صحبت می‌کنیم بدان معناست که این شرکت‌ها ممکن است در برخی از موارد از سود بالا و حتی از سود حداقلی به مقتضای شرایط بحرانی جامعه صرف نظر کرده و به عنوان یک رفتار اجتماعی و همسو با تحولات جامعه از ظرفیت‌ها و توانایی‌های خود با هدف رفع بحران استفاده نمایند.

در نمونه بالا، برند کاله که یکی از برند‌های متعهد به اخلاق کسب و کار به شمار می‌رود، تقریبا تنها برند ایرانی است که در فرایند تولید محصولات پروبیوتیک و ارائه آن به بازار در راستای تقویت سیستم ایمنی کلی جامعه، بدون توجه به جنبه‌های اقتصادی، برخلاف تمام رقبا، از افزایش قیمت محصولات خود صرف نظر کرده و محصول ماست سون کم چرب غنی شده به ال کازئی را به عنوان یک محصول جدید و متفاوت با همان قیمت قبلی به بازار ارائه کرد.

مسئولیت شرکت‌ها و برند‌ها کمتر از دولت‌ها نیست واقعیت این است که در عصر حاضر با توجه به پیچیدگی‌های نظام اقتصادی و اجتماعی، تاثیر عملکرد شرکت‌های بزرگ و متوسط بر سرنوشت و کیفیت زندگی مردم کمتر از عملکرد دولت‌ها نبوده است.

در بحران کرونا بسیاری از دولت‌های جهان تلاش کردند با ارائه راهکارهای مالی و حمایت از توده‌های مردم که بر اثر کرونا و بیکاری و افزایش هزینه‌های زندگی آسیب دیده بودند، چتر حمایتی بر سر شهروندان بگسترانند. در همان حال شرکت‌های بزرگ هم شروع به ارائه راهکارهایی کرده و همان مسیر حمایتی را به روش‌های متفاوتی طی کردند.

کاله و واکنشی با استاندارد جهانی

به نظر می‌رسد عملکرد کاله در تداوم یک کنش فراگیر از سوی شرکت‌های جهانی است. چون طبق گزارش وب سایت مسئولیت اجتماعی شرکتها در دوره همه گیری کرونا نقش مسولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها در کنترل پررنگ تر شده و دولت‌ها و مردم هم خواستار حضور شرکت‌ها در این عرصه شده اند. رویکردی که نشان از اهمیت جنبه‌های عمومی و اجتماعی ماهیت شرکت‌های بزرگ در کنار جنبه‌های اقتصادی آن دارد.

ضمن این که به گفته جینا جاج، رئیس مرکز مطالعاتی شرکت پپسی کولا، کرونا باعث شده است مردم با حساسیت بیشتری نسبت به عملکرد اجتماعی شرکت‌ها بنگرند.

به گفته او با این که مطالعات قبلی حکایت از آن داشت که مصرف کنندگان خواستار حضور فعالانه شرکت‌ها در عرصه‌های اجتماعی و حتی سیاسی هستند، اما به دنبال همه گیری کرونا، این انتظار عمومی به مراتب بالاتر رفت.

در خبری دیگر، مرکز مطالعاتی «المن تراست» نیز با انتشار نتیجه یک مطالعه، اذعان کرده است که مردم انتظار دارند برند‌های مشهور و معتبر نقش بیشتری در حل مشکلات اجتماعی برعهده بگیرند و حتی در سازماندهی فرهنگی جامعه هم دخیل باشند.

انتظار مصرف کنندگان این است که شرکت‌های بزرگ در قالب برنامه‌های عملیاتی نسبت به تعهد خود در قبال مسئولیت‌های اجتماعی شفاف تر عمل کنند.

از کاله انتظاری جز این نمی‌رفت

آنچه در فعالیت اخیر برند کاله در تولید و ارائه محصولات غنی شده با پروبیوتیک‌ها که به محصولات «سلامت محور» مشهور شده اند، مشاهده می‌شود، دقیقا در راستای همان روند جهانی است که با شروع کرونا در دنیا شروع شده است.

البته مصرف کنندگان کاله از برند محبوب خود که در اندازه‌های واقعی یک برند جهانی ظاهر می‌شود، انتظاری جز این هم ندارند.

ناگفته پیداست که حوزه مسئولیت مدنی شرکت‌ها بسیار فراگیرتر از این مورد است که از جمله می‌توان به مدارا با نیروی انسانی، عملکرد‌های محیط زیستی، امور خیریه و امثال آن اشاره کرد که مساله عملکرد شرکت‌ها در قبال پاندمی کرونا مساله خاصی است که در یک سال گذشته در راس امور قرار گرفت.