پیروزی مقتدی صدر و به دست آوردن اکثریت در انتخابات عراق دریچه ای از امید را در اذهان مردم این کشور برای تغییر تحولات و حرکت به سمت پیشرفت باز کرده است. این درحالی است که باید دید آیا دولت جدید می تواند مسیری متفاوت تر از گذشته را برگزیند و خدماتی را به مردم خویش ارائه دهد که سرانجام به اعتراضاتی مانند گذشته و انتخابات زودهنگام منجر نشود یا خیر؟
در سنجش میزان عمل و ترسیم چشم انداز هر دولتی نباید از مشکلات مختلفی که در گذشته وجود داشته و گریبانگیر جامعه است غافل شد بنابراین دولت هرچه قدر هم که قوی باشد و در مسیر حل مشکلات اقدام کند بی تردید نیمی از توان خود را باید در جهت مرمت و ترمیم مسیرهای گذشته و هموارتر کردن حرکت به سمت توسعه بیشتر صرف کند. عراق سال های زیادی است که با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کند. مشکلاتی مانند فساد، ناامنی، دخالت بیگانگان، فقر، عدم دولت ملت سازی و ... از مشکلات ثابت عراق در چند سال اخیر بوده است.
در ادامه این مشکلات در سال 2019، هزاران عراقی که از نظام سیاسی خود سرخورده بودند، تظاهرات کردند و خواستار پایان دادن به فساد گسترده ای شدند که ثروت نفتی کشورشان را از بین می برد، هدف این تظاهرات خدمات عمومی بهتر و تغییر در دولت بوده است. نتیجه اعتراضات برگزاری انتخابات جدیدی در 2021 شد که نتیجه آن برخلاف گذشته تصویر جدیدی را به نمایش گذاشت.
احزاب ناسیونالیست عراق به عنوان برندگان اصلی ظاهر شده اند و این امیدواری را ایجاد کرده است که دولت جدید سعی خواهد کرد به مسائل بی ثباتی سیاسی، بحران اقتصادی، تورم، بیکاری و غیره رسیدگی کند باید ذکر شود که یکی از مشکلاتی که منجر به دامن زدن به این اعتراضات شده بود نتایج ناشی از پاندمی کرونا بود.
همچنین وعده اجرای قانون جدید انتخابات به امیدهای جدید مانند رهبران قبایل، تجار و فعالان جامعه مدنی اجازه داد تا به رقابت سیاسی بپیوندند و احزاب سیاسی سنتی را به چالش بکشند. با این حال علی رغم روند حرکتی دولت جدید، تعدادی از چالش های آینده در مسیر تشکیل و اقدامات کابینه دولت در دو جبهه داخلی و منطقه ای وجود دارد.
چالش های داخلی
پاندمی کووید 19. علیرغم اقدامات قرنطینه، عراق در اواخر ژوئن با افزایش موارد ابتلا به کووید-19 مواجه شد که مشکلات را بر سیستم مراقبت بهداشتی مخاطره آمیز آن افزایش داد و بیکاری جوانان را تشدید کرد و در سال 2019 از 25 درصد فراتر رفت. همچنین باعث کاهش شدید قیمت نفت شد که بیش از 90 درصد از درآمد دولت عراق را تشکیل می دهد. عراق یکی از کمترین میزان واکسیناسیون را در منطقه دارد. عدم بررسی این موارد ممکن است که مشروعیت دولت نوپا را تضعیف کند.
امنیت در مقابل گروهک ها از دیگر موانع دولت جدیداست. از آنجایی که شبهنظامیان وابسته به داعش به انجام حملات پراکنده در سراسر کشور اقدام می کردند و به تلفات و خسارات مالی منجر شده، چالشهای امنیتی یک نگرانی حیاتی است که نیاز به پاکسازی کامل دارد. با این حال، کارشناسان بیان می کنند که دستگیری یا پاکسازی گروه های کوچک بسیار دشوار است. اگرچه عراق در سال 2014 داعش را شکست داد اما عملیات ضد تروریسم حداقل به مدت زمان بیشتری برای از بین بردن تروریست های باقی مانده طول خواهد کشید و نیازمند همکاری با کشورهای دیگر است.
دولت نوپای عراق در قدم بعدی احتمالا با چالش های بزرگی در انجام اصلاحات اقتصادی کوتاه مدت و بلندمدت، مبارزه با فساد، بهبود خدمات اولیه و رسیدگی به بیکاری، تورم و فقر در عراق مواجه خواهد شد. دولت باید به حل مشکلات انباشته شده در طول سالها که دولت قبلی را مجبور به استعفا کرد و همچنین با بحرانی که پس از آن پدید آمد، به ویژه محاکمه معترضانی که در سال 2019 علیه دولت قیام کردند، بپردازد. بغداد بیش از 90 درصد از بودجه خود را از درآمد حاصل از نفت استخراج می کند.
بودجه عراق در سال 2021 89 میلیارد دلار بود، با کسری تخمینی 19 میلیارد دلار آمریکا که بر اساس قیمت فروش نفت این کشور محاسبه شد. مهم آن است که از این درآمد برای بهبود زندگی ملت عراق استفاده شود، نه اینکه تحت فشار برخی جناح ها قرار بگیرند و آن را در شبکه های احزاب سیاسی حاکم تقسیم کنند.
چالش دیگر شفافیت در اقدامات مربوط به بازسازی کشور و جلب اعتماد کمک کننده گان خواهد بود. از سال 2003 تا 2014، بیش از 220 میلیارد دلار برای بازسازی کشور هزینه شده است. در دوره پس از داعش، عراق کنفرانس بازسازی را در کویت برگزار کرد که در آن کمک کنندگان مهم و کلیدیِ بین المللی 30 میلیارد دلار متعهد به کمک شدند. تا به امروز بسیاری از وجوه وعده داده شده به دلیل فساد و سوءمدیریت توسط دولت قبل به خوبی مدیریت نشده است. بدون پاسخگویی و شفافیت بیشتر در دولت، شکستن چرخه فساد و ناکارآمدی بسیار دشوار خواهد بود.
چالش های خارجی
از نظر ارتباطات خارجی کار سخت دولت آن است که باید تعادلی بین ایالات متحده، متحدان عرب، ایران و ترکیه، بازیگران خارجی اصلی فعال در عراق، حفظ کند. با توجه به تعداد و شدت چالش ها، دولت جدید باید مهارت های دیپلماتیک فوق العاده ای برای مدیریت آنها از خود نشان دهد.
در وهله اول مسیر تنشهای ایالات متحده و ایران در دوران ریاست جمهوری بایدن و پیشبرد برجام باعث تاثیر بر روابط دیپلماتیک بغداد خواهد شد. ماجرای ترور فرمانده ارشد نظامی ایران در ژانویه 2020 و حملات تلافی جویانه ایران علیه پایگاه نظامی آمریکا در خاک عراق رخ داد که بر امنیت عراق تاثیرگذار است. بر همین اساس بر اساس تجربه، آشکار است که روابط میان ایران و امریکا نیز بر عراق تاثیر خواهد گذاشت. امریکا در پی کاهش نفوذ ایران است و بی تردید سنگ هایی را بر مسیر این روابط پرتاب خواهد کرد. این در حالی است که دولت جدید قصد دارد نوعی تعادل را در روابط با طرفین بر اساس منافع کشور ایجاد کند.
حفظ روابط خوب با ایران و آمریکا به دو دلیل برای دولت جدید بسیار مهم است. اول، برای مذاکره درباره توافقنامه وضعیت نیرو (SOFA) با ایالات متحده، برای خروج نیروهای رزمی خود از عراق. دوم، حفظ و ادامه روابط قوی با ایران است. اگرچه «عدم مداخله در امور داخلی» کشور همچنین باعث ایجاد اعتماد در میان مردم عراق خواهد شد که در اعتراض اکتبر 2019 خواستار حذف نفوذ خارجی در کشور شدند. با این حال، برای دولت جدید کار آسانی نیست.
در حالی که تقاضای خروج ایالات متحده در میان نیروهای الحشد الشعبی، به ویژه پس از حمله هواپیمای بدون سرنشین آمریکا در ژانویه 2020 که منجر به کشته شدن سردار قاسم سلیمانی، رئیس سپاه قدس ایران و ابومهدی المهندس شد، شدیدتر است، توسط دیگران به ویژه کردها واکنش های متفاوتی را ارائه داده اند. همچنین، تقاضا و تمایل تقریبا فزایندهای از سوی کردها و سنیها برای عادیسازی روابط با متحد نزدیک ایالات متحده، یعنی اسرائیل وجود دارد که یکی دیگر از تحولات ناخواسته برای ایران و گروههای وابسته به آن در عراق است.
در کنار کردها، کشورهای خلیج فارس که عمیقا نگران نفوذ ایران در منطقه هستند، مطمئنا به دنبال راههایی خواهند بود تا مطمئن شوند که دولت جدید به ایالات متحده و متحدانش نزدیک میماند. در واقع، دو قدرت مسلط خلیج فارس، عربستان سعودی و امارات متحده عربی هستند که اسرائیل را به عنوان یک شریک قدرتمند می بینند و مایل به همکاری بیشتر برای مقابله با قدرت منطقه ای یعنی، ایران، هستند.
در حالی که روسیه، همراه با ایران، عراق را صحنه دیگری میداند که در آن میتواند برای پایان دادن به نظم جهانی به رهبری ایالات متحده و تثبیت مجدد خود به عنوان یک قدرت مسلط تلاش کند، اما با انجام این کار به ثبات عراق آسیب میزند. روسیه از تنش ها در روابط آمریکا و عراق برای تسریع خروج آمریکا از منطقه در جهت اهداف خود بهره می برد.
چالش دیگر بغداد مقابله با ترکیه است که به طور فزاینده ای ثبات عراق را نادیده می گیرد. در سال 2018، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، عملیات رسمی را علیه کردها در عراق آغاز کرد که این امر خود به چالش های عظیمی در منطقه کرد نشین عراق منجر شده است و در صورت عدم مدیریت بحران قوی تری را دامن خواهد زد.
در یک جمع بندی از زمان سقوط رژیم صدام در سال 2003، عراق نتوانسته است به ثبات سیاسی دست یابد یا پیشرفت اقتصادی خوبی را داشته باشد. برکناری رژیم صدام، گسلهای قومی در داخل کشور را آشکار کرد و گروههای قومی مختلف برای به دست آوردن قدرت و اعمال آن به نفع خود به مبارزه پرداختند. از آنجایی که شیعیان اکثریت جمعیت عراق را تشکیل می دهند، به دلیل محاسبات سیاسی انتخاباتی توانستند قدرتمندترین پست ها را به دست آورند.
شکاف بین اقوام مختلف همچنین منجر به فساد گسترده و حکومت داری ضعیف شده است. همچنین افزایش نارضایتی اهل سنت منجر به ظهور داعش شد. در دو سال گذشته نیز پاندمی کرونا صدرنشین مشکلات این کشور قرار گرفت. برگزاری انتخابات و تشکیل دولت جدید در عراق یک امیدواری هرچند ضعیف را ایجاد کرده است، به ویژه از زمانی که سیاستمداران و رهبران فاسد با اعتراضات گسترده مجبور به استعفا شدند.
انتخابات اخیر نیز نتیجه چنین اعتراضاتی بود. نتیجه انتخابات برخلاف گذشته تصویر جدیدی را ارائه کرده است. به همین علت موانع ریز و درشت زیادی بر سر راه دولت جدید عراق وجود دارد که گروهی متبحر و سیاستمدار را می طلبد تا بتوانند مرحله به مرحله از شدت این موانع بکاهند.
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
عکس/ نوشته حکاکی شده روی انگشتر رهبر انقلاب چه بود؟
عکس/ حضور مخبر در اجتماع حمایت از غزه در میدان انقلاب
عکس/ رونمایی از جدیدترین دیوارنگاره میدان جهاد
عکس/ اهدای انگشتر توسط رهبر انقلاب به شیخ زکزاکی و همسرش
سحر دولتشاهی و رامبد جوان در مراسم تشییع پیکر آتیلا پسیانی/ عکس
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟
پسر احمدرضا عابدزاده جواب بیرانوند را داد
اینفوگرافیک/ دلایل خوابرفتن دستوپاها چیست و چه باید کرد؟
انفجار عامل تروریستی حین انجام عملیات بمب گذاری در سیستان و بلوچستان/ دومین تروریست متواری گشت
شوک 700 میلیون یورویی منچستر به رئال در جذب امباپه!
بهای پایه طرح ترافیک ۷۵ هزار تومان میشود/عوارض ۳۵ درصدی برای مجوز احداث و نصب آنتنها و دکلها
حادثه تلخ سوختگی برای دختر دوچرخهسوار ایران
بارش برف و باران در نقاط مختلف کشور
زمان دقیق واریز عیدی کارمندان، کارگران و بازنشستگان ۱۴۰۳ اعلام شد
دستور ویژه اژهای به قضات: با سرعت به موضوع تخلفات انتخاباتی ورود کنید
برای باز شدن پنجره؛ نام پرسپولیس در بین «ممنوعها»/ خطری سرخها را تهدید نمیکند
۷ بازیکن نکونام در آستانه از دست دادن بازی با استقلال و دربی!
مشکل حادی تاکنون در حوزه انتخابات و فعالیت کاندیداها نبوده است/ تاکنون جرم انتخاباتی نداشتهایم
شکایت باشگاه الشباب از رونالدو به خاطر حرکت غیر اخلاقی
ورود سامانه بارشی جدید به کشور طی فردا
این نشانه ها می گوید شما فردی عاقل هستید ولی کسی متوجه آن نیست
آغاز فروش ارز به متقاضیان سفرهای هوایی/ نحوه دریافت ۱۰۰۰ یورو
برزیل قهرمان جهان شد/ ایران با پیروزی قاطع مقابل بلاروس سوم شد