این انقلابی‌ها (قسمت اول)

به گزارش روزپلاس؛ این روزها که همه جا از انقلاب سال ۵۷ میبینیم و می‌شنویم. بد نیست کمی هم در این باره بخوانیم. برای راحت شدن کارتان ۵ رمان با محوریت انقلاب را انتخاب کرده‌ایم که کمی در موردشان بیشتر بدانیم و راحت تر برای خواندن انتخابشان کنیم.

این کتاب در ژانر تاریخ متناوب نوشته شده و شما را به 22 بهمن سال 1359 می‌برد؛ روزی که انقلاب به جای پیروزی با شکست مواجه می‌شود! یک مغلوبیت تمام عیار... داستان از طریق مردی عاشق روایت می‌شود که داستان زندگی‌اش در این دوران تیره از تاریخ رقم می‌خورد. روایتی به‌موقع، هوشمندانه و بیدارکننده.

در این کتاب پنجره جدیدی مقابلمان باز می‌شود. و می بینیم که:

همه چیز ممکن بود به طرز متفاوتی رقم بخورد و ما می‌توانستیم در جای دیگری از تاریخ ایستاده باشیم؛ جایی که اکنون برایمان بسیار دور به نظر می‌رسد. هر چیزی که امروز داریم، و یا نداریم، ممکن بود برعکس باشد. این همان چیزی‌ست کهنوسنده در رمان عاشقانه و سیاسی خود با استفاده از ژانر تاریخ جایگزین قصد دارد به ما بگوید.

او در همان صفحات ابتدایی ما را غافلگیر می‌سازد. به شیوه‌ای که شروع رمان به قدری جذاب است که دست کشیدن از آن به دشوارترین کار ممکن تبدیل می‌شود. 22 بهمن سال 59 است ولی نه از شور و حال انقلابی خبری است و نه از آن خوشحالی و حس پیروزی. چرا که انقلاب شکست خورده و این احتمالا سیاه‌‌ترین ماهی‌ست که تاریخ به خودش دیده است... چنین روایتی‌ست که شما را در بهت فرو می‌برد. گویی در طول این قصه، مدام بر شما نهیب زده می‌شود و با خود تکرار می‌کنید که ممکن بود امروز بر جایی قرار بگیرید که شخصیت اصلی این داستان قرار گرفته است.

ماجرا از زبان یک مرد روایت می‌شود؛ مردی عاشق که گویی روزگار تمام زندگی‌اش را به بازی گرفته است. رمان به قدری خوش‌خوان و روان است که احساس همدلی با راوی لحظه به لحظه در شما برانگیخته می‌شود. یامین‌پور ارتداد را در سه بخش روایت می‌کند: حیرت، ارتداد و رجعت. او خود ترجیح داده که به جای صحبت و توضیح بیش از اندازه درباره‌ی کتابش، این فرصت را در اختیار مخاطبان قرار دهد که هرکس برداشت شخصی خود را از این اثر داشته باشد و به نوعی، هر فردی خودش به هدف این اثر پی ببرد.

این کتاب را می‌توان نوعی «تاریخ جایگزین» دانست. نوعی شرطی خلاف واقع و روایت اتفاقی تاریخی،‌ به شیوه‌ای که در واقعیت رخ نداده است. ارتداد اولین بار در سال 1398 منتشر و از همان سال با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد. مطالعه‌ی این داستان شما را به خیابان‌های تهران می‌برد. به جایی که فقط ده روز از ورود امام به میهن گذشته و مردم میان امید و امیدواری در رفت و برگشت هستند.

اثر درباره‌ی دو نوجوان است که در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب در همدان زندگی می‌کنند و نویسنده علاوه بر روایت ماجراجویی‌های این دو به نقش پررنگ حاج ملاعلی همدانی در مهمترین اتفاق تاریخ معاصر ایران می‌پردازد و حواشی وفات وی را به تصویر می‌کشد.

ملاعلی همدانی یکی از فقهای محبوب در میان مردم همدان محسوب می‌شود و با وجود این‌که از مرگ وی سال‌ها می‌گذرد اما همچنان چهره‌ی شناخته شده‌ای است. او نقش پر رنگی در شکل‌گیری انقلاب سال 57 داشت و زمان پیروزی در قید حیات نبود تا ثمره‌ی تلاش‌های خود را به چشم ببیند. بهناز ضرابی زاده تلاش می‌کند تا در رمان جذاب و خواندنی محله حاجی به این موضوع بپردازد. نویسنده احساس می‌کند آن‌طور که باید و شاید به اهمیت این شخصیت برجسته توجه نشده و نقش وی در شکست حکومت پهلوی مغفول مانده است. این شخصیت به حدی مهم است که حتی مردم تشییع جنازه‌ی وی را تبدیل به تظاهراتی علیه سلطنت می‌کنند.

داستان «جایی آن طرف پرچین» مربوط به دهه پنجاه و پیش از انقلاب است. راوی داستان دختری به نام بیتاست که ۱۰ سال دارد. او همراه مادر و برادرش بهرام که یکسال از او بزرگتر است با دایی و همسر او در شهرکی که متعلق به ارتش است زندگی می‌کنند. دایی افسر ارتش است و در پادگان آن منطقه که نامش نفت سفید است خدمت می‌کند. آن‌ها گماشته‌ای به نام عطا دارند. بچه‌ها با عطا ارتباط خوبی دارند. بهرام و بیتا همسن و همکلاس ستاره و شهاب بچه‌های سرهنگ گشتاسی هستند.

شهاب به پشتوانه پدرش که مافوق بقیه افسران منطقه است هر کار بخواهد می‌کند و گاهی باعث آزار بهرام و بیتا می‌شود. شهاب با بهرام مدام در حال جنگ است. یک‌بار هم بهرام را حسابی کتک زده است. بهرام از ترس دایی که زیر دست سرهنگ است جرات ندارد جواب کارهای شهاب را بدهد. عطا چند بار به کمک بهرام و بیتا آمده و آن‌ها را از دست شهاب نجات داده است و این کار تخم کینه را نسبت به عطا در دل شهاب کاشته است.

«جایی آن طرف پرچین» داستان روابط آدم‌ها در منطقه‌ای دور از مرکز است. یک جامعه کوچک که شبیه جامعه ایران قبل از انقلاب است. 

قسمتی از رمان:

دایی رفت جلوی عطا ایستاد و محکم زد توی صورتش. جای انگشت های دایی روی سفیدی صورت عطا راه های سرخ انداخت با خودم گفتم الان زبان باز می کند و می گوید کار او نبوده. می گوید که اصلا آن موقع آنجا نبوده.فقط بچه های سرهنگ را دیده که قبل از آمدن آنها رفته اند. الان ... الان... اما نگفت. هیچی نگفت. ساکت به دایی نگاه کرد. بعد هم نگاهش را پایین آورد زل زد به کفش هایی دایی. یک دفعه صدای پشت سرمان می شنویم.

امیرحسین فردی رمان گرگ سالی را در واپسین روزهای عمر خود برای انتشار آماده کرده بود. این رمان ادامه‌ای است بر رمان موفق اسماعیل که با مضمونی ضد استعماری به نگارش درآمده است.

رمان گرگ‌سالی درباره جوانی مبارز به نام اسماعیل است که پس از فرار از دست نیروهای ساواک به منطقه سبلان پناه می‌برد و در آنجا با گرگ‌های آمریکایی‌ها که برای اصلاح نژاد گرگ‌های ایرانی به آن منطقه فرستاده‌اند، درگیر می‌شود. اما این گرگ‌های اصلاح نژادی توسط آمریکایی‌ها مبدل به گرگ‌های آدم‌خوار می‌شوند تا بتوانند برای کشتن افراد انقلابی از آن‌ها استفاده کرده و زندگی را بر مردم منطقه تنگ کنند.

این کتاب روایت زندگی زنی است که با ترور همسر خود که استاد اخراجی دانشگاه است، مواجه می‌شود، پس از آن داستان به شرح تغییر ایدئولوژی‌ها و نگرش این زن در طول سال‌های پس از دهه 60 می‌پردازد.

رمان شوهر عزیز من کتابی است با موضوعات اجتماعی هم‌چون ازدواج در دهه‌ی 60 و اتفاقات زمان جنگ و اعزام رزمندگان به جبهه‌ها در آن بیان شده. همچنین موضوعاتی درباره‌ی آسیب‌های اجتماعی مربوط به این مسائل به‌ خوبی در داستان گنجانده‌ شده است.

فریبا کلهر در این رمان به طور مشخص به حال و هوای شخصیت‌هایش در دهه‌های پس و پیش از انقلاب می‌پردازد. مسائل سیاسی، اجتماعی و عشق در رمان توام است و دغدغه‌هایی مانند رابطه عشق، سیاست ‌و تاثیر مسائل اجتماعی بر انسان‌ها را در وقایع سال‌های اخیر ایران طرح کرده است. کلهر خود درباره‌ این رمان می‌گوید: در رمان «شوهر عزیز من» گره خوردن زندگی اجتماعی با زندگی عاطفی را می‌بینیم که ماجرای آن در 10 سال اول انقلاب، یعنی سال‌های 50 تا 60 روایت می‌شود. در «شوهر عزیز من» موضوعاتی مانند ازدواج‌های آن زمان یا مسائل جنگ مانند چگونگی جبهه رفتن‌ها و یا سوءاستفاده‌های اجتماعی برخی‌ها در پست خود و در نهایت تأثیر کلی برخی رویدادها بر روابط و مناسبات انسانی در قالب قصه آمده است.